Οι νοτιοαφρικανοί παραγωγοί χοίρων ξεπερνούν την ενεργειακή κρίση

Οι νοτιοαφρικανοί παραγωγοί χοίρων δεν αντιμετωπίζουν μόνο μια απότομη αύξηση του κόστους των εισροών, αλλά η πρόσβασή τους στην ηλεκτρική ενέργεια από το εθνικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας είναι αποσυνδεδεμένη για 2 έως 10 ώρες την ημέρα, κάθε μέρα.

Για να διατηρήσουν την παραγωγή κορυφαίας κατηγορίας, οι χοιροτροφικές μονάδες στη Νότια Αφρική διαθέτουν πάντα τουλάχιστον μία εφεδρική πηγή ενέργειας.

Με αυτές τις προκλήσεις, πώς ο κλάδος διατήρησε τα πρότυπα παγκόσμιας κλάσης και κράτησε την ASF και την PRRS μακριά από ένα εμπορικό κοπάδι με πάνω από 120.000 χοιρομητέρες;

Η Νότια Αφρική αποτελεί μόνο το 0,2% της παγκόσμιας παραγωγής χοιρινού κρέατος, λέει ο Johann Kotzé. Ως Διευθύνων Σύμβουλος της Οργάνωσης Παραγωγών Χοιρινού της Νότιας Αφρικής (Sappo), εξηγεί ότι αυτό θα ικανοποιούσε τη ζήτηση σε όλη την Κίνα για μόλις 1,5 ημέρα. Παρ’ όλα αυτά, ο πλήρως ολοκληρωμένος τομέας διαθέτει έναν επίσημο τομέα παγκόσμιας κλάσης, ο οποίος, το 2022, αποτελούνταν από περίπου 520 παραγωγούς – 38 από τους οποίους φιλοξενούσαν πάνω από 1.000 χοιρομητέρες – που έσφαζαν 3,8 εκατομμύρια χοίρους σε περίπου 150 σφαγεία χοιρινού κρέατος σε ολόκληρη τη χώρα.

Ιστορικό χαμηλό για τον τομέα του χοιρινού κρέατος

Σύμφωνα με τον Kotzé, ενώ ο τομέας του χοιρινού κρέατος αναπτύχθηκε οργανικά κατά 6,5% πέρυσι, το 2022 ήταν 1 από τα χειρότερα έτη στην ιστορία του. Είδε το εμπορικό κοπάδι χοιρομητέρων να μειώνεται κατά περίπου 15-20%. Οι χοιροτρόφοι δεν μπόρεσαν να διατηρήσουν τις επιχειρήσεις τους κερδοφόρες, ως αποτέλεσμα της αύξησης του κόστους των εισροών και των χαμηλών τιμών παραγωγού. «Μεταξύ 2015 και 2022, η μέση αγοραία τιμή του χοιρινού κρέατος αυξήθηκε κατά 10%, αλλά σε πραγματικούς όρους μειώθηκε κατά 24%. Αυτό αναδεικνύει το ιστορικά χαμηλό επίπεδο κερδοφορίας που βίωσαν οι χοιροτρόφοι το 2022».

Μια δική τους ενεργειακή κρίση – αποκοπή φορτίων

«Κανένας κλάδος δεν παραμένει ανεπηρέαστος από το υψηλό κόστος εισροών», λέει ο Kotzé. «Δεν θεωρούμε τους εαυτούς μας ξεχωριστούς λόγω του γεγονότος ότι η χώρα μας θεωρεί τη γεωργία ως βασική υπηρεσία, αλλά γνωρίζουμε ότι διαδραματίζουμε σημαντικό ρόλο σε μια ευρύτερη κοινότητα». Προσθέτει ότι έχοντας αυτή τη νοοτροπία, ο κλάδος μπόρεσε να γίνει αυτάρκης, ως ένα βαθμό. Είναι λιγότερο εξαρτημένος από την κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένης της Eskom, της δημόσιας επιχείρησης ηλεκτρισμού της Νότιας Αφρικής.

Αυτό είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση κάθε χοιροτροφείου στη Νότια Αφρική, λόγω της «διακοπής φορτίου». Πρόκειται για ένα τυπικό νοτιοαφρικανικό φαινόμενο κατά το οποίο η ηλεκτρική ενέργεια διακόπτεται προσωρινά και σκόπιμα, καθώς οι παροχές ρεύματος απλώς δεν επαρκούν. Πρόκειται για ένα επαναλαμβανόμενο φαινόμενο στη Νότια Αφρική από το 2007.

Μέχρι πέρυσι, ήταν διακοπτόμενο, με μεγάλες περιόδους συνεχούς τροφοδοσίας μεταξύ περιόδων διακοπών. Ωστόσο, κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2022, η συχνότητα των διακοπών ρεύματος αυξήθηκε σε πρωτοφανή επίπεδα, με περισσότερες από 200 ημέρες διακοπών ρεύματος σε εθνικό επίπεδο καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Τον Ιανουάριο του 2023 σημειώθηκαν καθημερινά διακοπές φορτίου, κατά μέσο όρο περίπου 6 ώρες την ημέρα χωρίς ρεύμα, χωρίς να διαφαίνεται ανάπαυλα.

Το τίμημα της έλλειψης ηλεκτρικού ρεύματος, έστω και για μια ώρα, είναι πολύ υψηλό, οπότε μια τέτοια κατάσταση πρέπει να αποφευχθεί

Προετοιμασία για αυτάρκεια

Όλοι οι τοπικοί χοιροτρόφοι με τεχνητό αερισμό διαθέτουν ένα εφεδρικό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας που θα ειδοποιεί τον κτηνοτρόφο σε περίπτωση που το σύστημα δεν ενεργοποιηθεί αυτόματα και άμεσα. Οι ιδιαίτερα εξελιγμένες χοιροτροφικές εκμεταλλεύσεις διαθέτουν πάντα τουλάχιστον 1 εναλλακτική πηγή ενέργειας, συνήθως μια εφεδρική γεννήτρια που λειτουργεί με ντίζελ. Αυτό είναι πολύ ακριβό, αλλά, όπως επισημαίνει ο Kotzé, «το τίμημα της έλλειψης ηλεκτρικού ρεύματος, ακόμη και για μια ώρα, είναι πολύ υψηλό, οπότε οι αγρότες πρέπει να αποφεύγουν μια τέτοια κατάσταση». Αυτό καθιστά το κόστος παραγωγής υψηλότερο, και όπως προειδοποιεί ο Kotzé, οι υψηλότερες τιμές για ολόκληρη την αλυσίδα αξίας είναι επικείμενες.

Στη Νότια Αφρική, η ηλιακή ενέργεια είναι επίσης αρκετά διαδεδομένη στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, ενώ όλο και περισσότερο χρησιμοποιείται και το βιοαέριο, το οποίο ο Kotzé πιστεύει ότι έχει τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης.

Τα σφαγεία κάνουν διπλές βάρδιες

Ενώ τα χοιροστάσια διαθέτουν εφεδρικές πηγές ενέργειας που μπορούν να καλύψουν τη ζήτηση της φάρμας, τα σφαγεία της χώρας απαιτούν πολύ περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια. Η ηλεκτρική ενέργεια που χρειάζονται αυτές οι εγκαταστάσεις για να λειτουργήσουν είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που μπορούν να διαθέσουν ή να παράγουν οι ίδιες. Παλεύουν περισσότερο, λέει ο Kotzé, και δεν μπορούν να διαχειριστούν την επενδυτική δαπάνη για ένα τέτοιο σύστημα. Ως αποτέλεσμα, τα σφαγεία κάνουν διπλές βάρδιες όταν το ρεύμα είναι ανοιχτό.

Μια κίνηση στην τελική αγορά

Η διακοπή φορτίου επηρεάζει όλους τους Νοτιοαφρικανούς, συμπεριλαμβανομένων των τελικών χρηστών και της ηλεκτρικής ενέργειας που χρησιμοποιούν για να τροφοδοτήσουν τα ψυγεία και τους καταψύκτες στα σπίτια τους. Με την πλειοψηφία των καταναλωτών στη Νότια Αφρική να πρέπει να τα βγάλει πέρα με σχετικά χαμηλό εισόδημα, το πρώτο αποτέλεσμα των διακοπών ρεύματος ήταν η αύξηση της ζήτησης για μικρότερες μερίδες. «Οι καταναλωτές έπρεπε να προσαρμοστούν στην έλλειψη ενέργειας στη Νότια Αφρική και έτσι είδαμε την αγορά να εξελίσσεται και τις ανάγκες να αλλάζουν. Έτσι, οι καταναλωτές που προηγουμένως αγόραζαν 2 κιλά χοιρινού κρέατος τώρα αγοράζουν μόνο 500 γραμμάρια».

Ο Kotzé κάνει επίσης μια πολύ ενδιαφέρουσα επισήμανση σχετικά με το πώς αλλάζει το τοπίο για να ικανοποιήσει μια αγορά που θέλει να τρώει χοιρινό αλλά δεν μπορεί να διατηρήσει το κρέας δροσερό: το κρέας σε κονσέρβα. Λέει ότι η τάση έχει ήδη ξεκινήσει και ότι αυτό το τμήμα θα επεκταθεί αναπόφευκτα για να συμβαδίσει με τις νέες συμπεριφορές και τάσεις των καταναλωτών.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η τάση έχει ήδη ξεκινήσει και το τμήμα αυτό θα επεκταθεί αναπόφευκτα για να συμβαδίσει με τις νέες συμπεριφορές και τάσεις των καταναλωτών.

Η ASF είναι «ανεξέλεγκτη αλλά διαχειρίσιμη»

Εκτός από την αποφόρτιση των φορτίων, και η αφρικανική πανώλη των χοίρων (ΑΠΧ) εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση για τη βιομηχανία χοίρων της Νότιας Αφρικής. Το πρώτο κρούσμα της ΑΠΧ εμφανίστηκε εκεί το 1925. Ο ιός επανεμφανίστηκε το 2012. Οι αρχές δημιούργησαν μια «ζώνη κόκκινης γραμμής» και ο ιός παρέμεινε σε αυτήν. Σήμερα, ωστόσο, ο ιός περιφέρεται σε όλες τις 9 επαρχίες του νομού στον άτυπο τομέα. Ενώ παραμένει στον ανεπίσημο τομέα, τα 4 κρούσματα της ΑΠΧ στον επίσημο τομέα τα τελευταία 3 χρόνια εξαλείφθηκαν αμέσως.

«Η Νότια Αφρική έχει ένα από τα πιο υγιή [εμπορικά εκτρεφόμενα] κοπάδια χοίρων στον κόσμο», λέει ο Kotzé. Πώς είναι δυνατόν το επίσημο κοπάδι της χώρας να διατηρεί την υγειονομική του κατάσταση, λαμβάνοντας υπόψη ότι για κάθε χοίρο σε μια εμπορική χοιροτροφική μονάδα, υπάρχει ένας χοίρος στον ανεπίσημο τομέα, εκτός από την άγρια πανίδα που εξαπλώνεται σε όλη τη χώρα;

Σκεφτείτε σαν ιός

«Πρέπει να σκέφτεστε σαν ιός, διότι τότε η κίνησή του γίνεται πιο προβλέψιμη», λέει ο Kotzé και προσθέτει: «Υπάρχει μια μεθοδολογία που εφαρμόζουμε για να προστατεύσουμε τις φάρμες μας. Διαχωρίζουμε τους εαυτούς μας και βρισκόμαστε σε μόνιμη απομόνωση. Ελέγχουμε αυστηρά τις μετακινήσεις των ανθρώπων που εισέρχονται στις φάρμες μας, θεωρώντας και αντιμετωπίζοντας τα πάντα εκτός μιας φάρμας ως μολυσμένα. Ακολουθούνται με ακρίβεια τελετουργικά – ούτε καν τα τρόφιμα δεν επιτρέπονται στις φάρμες μας με υψηλή υγειονομική ασφάλεια, αλλά παρέχονται και προετοιμάζονται μέσα».

Η βιοασφάλεια είναι κάτι που λειτουργεί σε κάθε φάρμα. Για να μειωθεί περαιτέρω ο κίνδυνος, οι εκμεταλλεύσεις δεν συγκεντρώνονται σε μια συγκεκριμένη περιοχή ή επαρχία, αλλά είναι διασκορπισμένες σε όλη τη χώρα και γενικά απέχουν πολύ η μία από την άλλη.

Συνολικά, ο κλάδος παραμένει βέβαιος για το μέλλον του. Κοιτάζοντας το επόμενο έτος, ο στόχος, λέει ο Kotzé, είναι να αυξηθεί το μερίδιο αγοράς του με την αύξηση της αντιλαμβανόμενης αξίας του χοιρινού κρέατος, την αύξηση της εμβέλειας σε μη παραδοσιακό κοινό χοιρινού κρέατος και την ενίσχυση της βιωσιμότητας της παραγωγής. Μια εκτεταμένη εκστρατεία μάρκετινγκ στα τέλη του 2022 έχει ήδη βελτιώσει τις πωλήσεις στα στοχευμένα καταστήματα έως και 40% από μήνα σε μήνα. Επιπλέον, η Sappo σκοπεύει να διατηρήσει το κοπάδι της απαλλαγμένο από ASF και PRRS, βελτιώνοντας συνεχώς τη βιοασφάλεια και παρακολουθώντας τον έλεγχο των συνόρων.