ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΟΝ ΑΓΡΟΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟ ΤΟΜΕΑ – Πώς η συνεργασία μεταξύ των δύο φύλων επηρεάζει τον επιτυχή μετασχηματισμό του τομέα

Πρέπει να επανεξετάσουμε το διατροφικό μας σύστημα και για να το κάνουμε αυτό με επιτυχία θα πρέπει να εκτιμήσουμε τους καινοτόμους που προέρχονται από διάφορα υπόβαθρα και θα προσφέρουν μοναδικές λύσεις με αμοιβαίο σεβασμό προς τις ικανότητες, τις δεξιότητες και τις εμπειρίες του άλλου.

Ο αγροδιατροφικός τομέας συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην κλιματική αλλαγή – το 1/3 όλων των τροφίμων που αγοράζονται πετιέται στα σκουπίδια, το 1/3 όλων των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου προέρχεται από τη βιομηχανία τροφίμων και μόνο το 1/3 της απόληψης γλυκού νερού αποδίδεται σε άλλους τομείς της οικονομίας. Η ποικιλομορφία αποτελεί προϋπόθεση για τον καινοτόμο μετασχηματισμό του συστήματος τροφίμων.

Το EIT Food είναι η μεγαλύτερη και πιο δυναμική κοινότητα στον κόσμο που εργάζεται για την επιτάχυνση της καινοτομίας και την οικοδόμηση ενός κατάλληλου για το μέλλον συστήματος τροφίμων, με στόχο να ξεπεράσει τις προκλήσεις που θέτει μεταξύ άλλων η έλλειψη ποικιλομορφίας στον αγροδιατροφικό τομέα και στο οικοσύστημα επιχειρηματικότητας. Η χωρίς αποκλεισμούς καινοτομία που επιτρέπει σε όλους τους ανθρώπους να συμμετέχουν, είναι απαραίτητη για ένα ασφαλές και βιώσιμο αγροδιατροφικό σύστημα, το οποίο θα ωφελήσει όλους. Το EIT Food υποστηρίζεται από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (EIT), φορέα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας του 2023 έφερε την ευκαιρία να μιλήσουμε για την ισότητα και την ουσιαστική σημασία της για την καινοτομία στον αγροδιατροφικό τομέα. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τόσο οι γυναίκες όσο και οι άνδρες συμμετέχουν στη γεωργία σε όλο τον κόσμο, αν και οι ρόλοι που διαδραματίζουν διαφέρουν σημαντικά ανά περιοχή και μεταβάλλονται με ταχείς ρυθμούς. Το φύλο επηρεάζει την πρόσβαση σε παραγωγικούς πόρους και ευκαιρίες, που αφορούν πολλά περιουσιακά στοιχεία, εισροές και υπηρεσίες – γη, ζώα, εργασία, τεχνολογία, εκπαίδευση, συμβουλευτική και χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, με τις γυναίκες να έχουν λιγότερη πρόσβαση σε αυτά σε ένα ευρύ φάσμα πλαισίων. Αυτές οι διαφορές μεταξύ των φύλων στους πόρους και τις ευκαιρίες διαμορφώνουν τον γεωργικό τομέα, τόσο εντός των μικρών γεωργικών καλλιεργητικών συστημάτων όσο και εντός των μεγαλύτερων εμπορικών συστημάτων. Έτσι, για να κατανοήσουμε πώς λειτουργεί η πρωτογενής παραγωγή, πρέπει να κατανοήσουμε τη δυναμική των φύλων εντός της γεωργίας.

Αυτό το δύσκολο αλλά πολύ σημαντικό θέμα εξετάστηκε σε μια διαδικτυακή συζήτηση που διοργάνωσε το EIT Food στις 8 Μαρτίου 2023 με την EURACTIV ως Media Partner. Μεταξύ των εμπειρογνωμόνων που συμμετείχαν στη συνάντηση ήταν οι εξής: κ: Marja Liisa Meurice, διευθύντρια του EIT Food CLC North-East, Moa Westman, ειδικός σε θέματα φύλου στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), Miro Hegedić, ιδρυτικό μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Lean Startup Croatia, Giedre Kesiunaite, συμμετέχουσα του προγράμματος EIT Food, συμπεριλαμβανομένης της συμμετέχουσας στο πρόγραμμα Empowering Women in Agrifood από το 2021 και Maarten van der Kamp, διευθυντής εκπαίδευσης στο EIT Food.

Οι συμμετέχοντες στο πάνελ παραδέχθηκαν ομόφωνα ότι υπάρχει αναμφισβήτητη ανάγκη για συνεργασία μεταξύ γυναικών και ανδρών, χρησιμοποιώντας τις μοναδικές τους δεξιότητες σε μια ισότιμη μάχη για ένα καλύτερο αγροδιατροφικό σύστημα, ειδικά σε περιόδους κρίσης που αντιμετωπίζει η Ευρώπη πρόσφατα.

Το EIT Food απαντά στα παραπάνω με το πρόγραμμα Empowering Women in Agrifood, το οποίο στοχεύει στην παροχή ολοκληρωμένης υποστήριξης σε γυναίκες επιχειρηματίες αρχικών σταδίων για την αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους, παρέχοντάς τους τις κατάλληλες γνώσεις και πρόσβαση σε ένα ευρύ δίκτυο επαφών, ώστε να μπορέσουν να δημιουργήσουν και να αναπτύξουν με επιτυχία μια βιώσιμη επιχείρηση στον αγροδιατροφικό τομέα. Τα τελευταία τρία χρόνια το πρόγραμμα έχει ήδη υποστηρίξει 260 γυναίκες επιχειρηματίες σε δεκατρείς ευρωπαϊκές χώρες. Για έξι μήνες οι EWA Mentees συμμετέχουν σε εργαστήρια και ειδικές εκδηλώσεις, ενώ αναπτύσσουν ιδέες υπό την ατομική επίβλεψη μιας επαγγελματίας γυναίκας ή ενός άνδρα μέντορα. Δημιουργείται μια μοναδική ευκαιρία για τη μείωση των αρνητικών προκαταλήψεων λόγω φύλου, μέσω της εξάσκησης της επιτυχημένης επικοινωνίας και της εκμάθησης των διαφορών και των δυνατών σημείων του άλλου.

Αυτό επιβεβαιώθηκε κατά τη διάρκεια της συζήτησης από την Giedre Kesiunaite, συμμετέχουσα στο πρόγραμμα EWA το 2021, η οποία τόνισε ότι στον κόσμο των νεοφυών επιχειρήσεων οι γυναίκες λύνουν τα προβλήματα διαφορετικά από τους άνδρες. Σε αυτή την περίπτωση η διαφορετικότητα θα μπορούσε να αποφέρει πολύ περισσότερα οφέλη από τον ανταγωνισμό για το ποιος παίρνει μεγαλύτερο μέρος στη λήψη αποφάσεων. Επιπλέον, σύμφωνα με τον Miro Hegedić, ιδρυτικό μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Lean Startup Croatia, ο οποίος υλοποίησε το πρόγραμμα EWA στην Κροατία το 2022, οι γυναίκες έχουν περισσότερα κίνητρα και επικεντρώνονται στην ανάλυση των κινδύνων και των ομάδων-στόχων των επιχειρηματικών τους ιδεών. Χάρη σε αυτό είναι σε θέση να επιτύχουν μακροπρόθεσμα αποτελέσματα που φέρνουν καλύτερα αποτελέσματα σε σύγκριση με τη γενναία αλλά συχνά χαοτική προσέγγιση των ανδρών. Ωστόσο, ας φανταστούμε τον συνδυασμό του θάρρους με ένα καλά μελετημένο σχέδιο δράσης και επιχειρηματικής ανάπτυξης – ακούγεται σαν ένα τέλειο σχέδιο!

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, οι εταιρείες με ηγεσία με ποικιλομορφία φύλου έχουν μεγαλύτερη απόδοση ιδίων κεφαλαίων και χαμηλότερο λειτουργικό κόστος, μεταξύ άλλων πλεονεκτημάτων. Επιπλέον, η παρουσία γυναικών στην αίθουσα συνεδριάσεων και στην ανώτερη διοίκηση συνδέεται με μεγαλύτερες οικονομικές αποδόσεις και χαμηλότερη ανάληψη κινδύνων.

Ωστόσο, τον Οκτώβριο του 2021, μόνο το 30,6% των μελών των διοικητικών συμβουλίων και το 8,5% των προέδρων των διοικητικών συμβουλίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση στο σύνολό της ήταν γυναίκες, ποσοστό που διαφέρει σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Μπορεί να συντονίζεται καλά με τη δήλωση του Maarten van der Kamp, Διευθυντή Εκπαίδευσης στο EIT Food, ο οποίος ανέφερε ότι υπάρχουν ακόμη πολλά θεσμικά εμπόδια που πρέπει να ξεπεράσουμε. Αυτό που χρειάζεται είναι δημιουργικότητα για να συνειδητοποιήσουμε ποια είναι αυτά τα εμπόδια και πώς να τα ξεπεράσουμε. Αυτό είναι ευθύνη όλων μας και είναι κάτι στο οποίο καλούμαστε όλοι να συμμετάσχουμε.

«Η ισότητα των φύλων δεν είναι γυναικείο ζήτημα, είναι ανθρώπινο ζήτημα» – δήλωσε ο Miro Hegedić. Εν τω μεταξύ, η Marja Liisa Meurice, διευθύντρια του EIT Food CLC North-East επιβεβαίωσε ότι σίγουρα χρειαζόμαστε περισσότερα προγράμματα υποστήριξης των γυναικών επιχειρηματιών, αλλά «[…] ας το κάνουμε αυτό μαζί!». Ειδικά ότι η Moa Westman, ειδική σε θέματα φύλου στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) τόνισε ότι υπάρχει μια σαφής διαφορά μεταξύ της Ευρώπης και άλλων χωρών όσον αφορά τη διαθεσιμότητα δεδομένων σχετικά με τη δραστηριότητα των γυναικών στον αγροδιατροφικό τομέα. Η Ευρώπη στερείται αυτών, γεγονός που συμβάλλει στην βραδύτερη κίνηση προς την κατεύθυνση της ισότητας στον τομέα αυτό.

Το πρόγραμμα Empowering Women in Agrifood επεκτείνεται και συνεχίζεται το 2023. Οι χώρες που επιλέχθηκαν για την τέταρτη έκδοση της πρωτοβουλίας είναι η Εσθονία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Ρουμανία, η Σερβία, η Σλοβενία, η Ισπανία, η Ουκρανία και η Τουρκία. Δέκα γυναίκες από κάθε χώρα θα προσκληθούν να συμμετάσχουν σε ένα εκπληκτικό ταξίδι και να κάνουν μια αλλαγή στον επιχειρηματικό τομέα των αγροδιατροφικών προϊόντων. Οι εγγραφές για τις χώρες της περιοχής της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης θα ξεκινήσουν τον Απρίλιο του 2023.

Πηγές:

1. https://www.eitfood.eu/events/women-in-the-agri-food-industry-how-cross-gender-collaboration-impacts-a-successful-transformation-of-the-sector
2. https://www.euractiv.com/section/agriculture-food/opinion/women-in-the-agrifood-industry-how-cross-gender-collaboration-impacts-a-successful-transformation-of-the-sector/