Γρίπη των πτηνών A(H3N8)

Η κατάσταση με μια ματιά 

Στις 27 Μαρτίου 2023, η Εθνική Επιτροπή Υγείας της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας ενημέρωσε τον ΠΟΥ για ένα επιβεβαιωμένο κρούσμα μόλυνσης του ανθρώπου από τον ιό της γρίπης των πτηνών A(H3N8). Πρόκειται για το τρίτο δηλωθέν κρούσμα μόλυνσης του ανθρώπου από τον ιό της γρίπης των πτηνών A(H3N8)- και τα τρία κρούσματα έχουν αναφερθεί από την Κίνα.

Πραγματοποιήθηκε επιδημιολογική έρευνα και ανίχνευση στενών επαφών. Δεν έχουν βρεθεί άλλα κρούσματα σε στενές επαφές του μολυσμένου ατόμου.

Με βάση τις διαθέσιμες πληροφορίες, φαίνεται ότι ο ιός αυτός δεν έχει την ικανότητα να μεταδίδεται εύκολα από άτομο σε άτομο και, επομένως, ο κίνδυνος εξάπλωσής του μεταξύ των ανθρώπων σε εθνικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο θεωρείται χαμηλός. Ωστόσο, λόγω της διαρκώς εξελισσόμενης φύσης των ιών της γρίπης, ο ΠΟΥ τονίζει τη σημασία της παγκόσμιας επιτήρησης για την ανίχνευση ιολογικών, επιδημιολογικών και κλινικών αλλαγών που σχετίζονται με τους κυκλοφορούντες ιούς της γρίπης, οι οποίες μπορεί να επηρεάσουν την υγεία του ανθρώπου (ή των ζώων).

Περιγραφή της κατάστασης

Στις 27 Μαρτίου 2023, η Εθνική Επιτροπή Υγείας της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας ενημέρωσε τον ΠΟΥ για ένα επιβεβαιωμένο κρούσμα μόλυνσης του ανθρώπου από τον ιό της γρίπης των πτηνών A(H3N8). Η ασθενής ήταν μια 56χρονη γυναίκα από την επαρχία Guangdong με έναρξη της ασθένειας στις 22 Φεβρουαρίου 2023. Νοσηλεύτηκε για σοβαρή πνευμονία στις 3 Μαρτίου 2023 και στη συνέχεια πέθανε στις 16 Μαρτίου 2023.

Το κρούσμα εντοπίστηκε μέσω του συστήματος επιτήρησης σοβαρής οξείας αναπνευστικής λοίμωξης (SARI). Ο ασθενής είχε πολλαπλές υποκείμενες παθήσεις. Είχε ιστορικό έκθεσης σε ζώντα πουλερικά πριν από την έναρξη της νόσου και ιστορικό παρουσίας άγριων πτηνών γύρω από το σπίτι της. Καμία στενή επαφή του περιστατικού δεν εμφάνισε λοίμωξη ή συμπτώματα ασθένειας κατά τη στιγμή της αναφοράς.

Περιβαλλοντικά δείγματα συλλέχθηκαν από την κατοικία της ασθενούς και την υγρή αγορά(πιθανόν εννοεί την αποχέτευση και άλλες συμμογές νερού) όπου η ασθενής περνούσε χρόνο πριν από την έναρξη της νόσου. Τα αποτελέσματα της εξέτασης έδειξαν ότι τα δείγματα που συλλέχθηκαν από την υγρή αγορά ήταν θετικά για γρίπη Α(Η3).

Επιδημιολογία της νόσου

Οι λοιμώξεις από τη ζωονοσογόνο γρίπη στον άνθρωπο μπορεί να είναι ασυμπτωματικές ή να προκαλέσουν νόσο. Ανάλογα με τους παράγοντες που σχετίζονται με τον συγκεκριμένο ιό και τον μολυσμένο ξενιστή, η νόσος μπορεί να κυμαίνεται από επιπεφυκίτιδα ή ήπια συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη έως σοβαρή οξεία αναπνευστική νόσο ή ακόμη και θάνατο. Έχουν αναφερθεί γαστρεντερικά ή νευρολογικά συμπτώματα, αλλά αυτά είναι σπάνια.

Οι ανθρώπινες περιπτώσεις μόλυνσης από ιούς γρίπης των πτηνών είναι συνήθως αποτέλεσμα άμεσης ή έμμεσης έκθεσης σε μολυσμένα ζωντανά ή νεκρά πουλερικά ή σε μολυσμένο περιβάλλον.

Ανταπόκριση της δημόσιας υγείας

Η κινεζική κυβέρνηση έχει λάβει τα ακόλουθα μέτρα παρακολούθησης, πρόληψης και ελέγχου:

– Ενισχυμένη παρακολούθηση και απολύμανση στο περιβάλλον της κατοικίας της ασθενούς και σε περιοχές ύποπτης έκθεσης,

– Δημόσιες δραστηριότητες επικοινωνίας κινδύνου για τη βελτίωση της ευαισθητοποίησης του κοινού και την υιοθέτηση μέτρων αυτοπροστασίας.

Αξιολόγηση κινδύνου από τον ΠΟΥ

Οι ιοί της γρίπης των πτηνών A(H3N8) ανιχνεύονται συνήθως παγκοσμίως στα ζώα. Οι ιοί της γρίπης Α(Η3Ν8) είναι μερικοί από τους πιο συχνά απαντώμενους υπότυπους στα πτηνά, προκαλώντας ελάχιστα έως καθόλου σημάδια νόσου είτε στα οικόσιτα πουλερικά είτε στα άγρια πτηνά. Έχει αναφερθεί η μετάδοση των ιών γρίπης των πτηνών A(H3N8) μεταξύ των ειδών για διάφορα είδη θηλαστικών, συμπεριλαμβανομένης της ενδημικής παρουσίας τους σε σκύλους και άλογα.

Αυτή είναι η τρίτη αναφερόμενη ανθρώπινη μόλυνση με τον ιό A(H3N8) από την Κίνα. Δύο προηγούμενα κρούσματα αναφέρθηκαν τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2022. Ένα από τα προηγούμενα κρούσματα εμφάνισε κρίσιμη ασθένεια, ενώ το άλλο είχε ήπια ασθένεια. Και τα δύο κρούσματα πιθανότατα απέκτησαν μόλυνση από άμεση ή έμμεση έκθεση σε μολυσμένα πουλερικά. Μέχρι στιγμής, δεν έχουν αναφερθεί πρόσθετα κρούσματα που να συνδέονται με αυτό το κρούσμα, ούτε με τα προηγούμενα κρούσματα. Σύμφωνα με αναφορές από αξιωματούχους του τομέα της υγείας, η προκαταρκτική επιδημιολογική διερεύνηση αυτού του περιστατικού υποδηλώνει ότι η έκθεση σε αγορά ζωντανών πουλερικών μπορεί να ήταν η αιτία της μόλυνσης. Ωστόσο, δεν είναι ακόμη σαφές ποια είναι η ακριβής πηγή αυτής της μόλυνσης και πώς ο ιός αυτός σχετίζεται με άλλους ιούς της γρίπης των πτηνών A(H3N8) που κυκλοφορούν στα ζώα. Για την καλύτερη κατανόηση του τρέχοντος κινδύνου για τη δημόσια υγεία, απαιτούνται περισσότερες πληροφορίες τόσο από την έρευνα σε ανθρώπους όσο και από ζώα.

Η μετάδοση των ιών της γρίπης των πτηνών από τα πτηνά στον άνθρωπο είναι συνήθως σποραδική και συμβαίνει σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο: οι περισσότερες ανθρώπινες λοιμώξεις από ιούς της γρίπης των πτηνών που έχουν αναφερθεί στο παρελθόν οφείλονταν σε έκθεση σε μολυσμένα πουλερικά ή σε μολυσμένο περιβάλλον. Δεδομένου ότι οι ιοί της γρίπης των πτηνών εξακολουθούν να ανιχνεύονται σε πληθυσμούς πουλερικών, αναμένονται και άλλα σποραδικά κρούσματα στον άνθρωπο στο μέλλον.

Οι διαθέσιμες επιδημιολογικές και ιολογικές πληροφορίες υποδηλώνουν ότι οι ιοί της γρίπης των πτηνών Α(Η3Ν8) δεν έχουν την ικανότητα για συνεχή μετάδοση μεταξύ των ανθρώπων. Ως εκ τούτου, η τρέχουσα εκτίμηση είναι ότι η πιθανότητα εξάπλωσης από άνθρωπο σε άνθρωπο είναι χαμηλή. Ωστόσο, λόγω της διαρκώς εξελισσόμενης φύσης των ιών της γρίπης, ο ΠΟΥ εξακολουθεί να τονίζει τη σημασία της παγκόσμιας επιτήρησης για την ανίχνευση ιολογικών, επιδημιολογικών και κλινικών αλλαγών που σχετίζονται με τους κυκλοφορούντες ιούς της γρίπης, οι οποίες ενδέχεται να επηρεάσουν την υγεία του ανθρώπου (ή των ζώων).

Συμβουλές του ΠΟΥ

Για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος μόλυνσης, οι χώρες θα πρέπει να αυξήσουν την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τη σημασία της αποφυγής επαφής με περιβάλλοντα υψηλού κινδύνου, όπως αγορές/φάρμες ζώντων ζώων, ζώντα πουλερικά ή επιφάνειες που μπορεί να έχουν μολυνθεί από περιττώματα πουλερικών ή πτηνών. Συνιστάται η διατήρηση καλής υγιεινής των χεριών με συχνό πλύσιμο των χεριών ή χρήση απολυμαντικού χεριών με βάση την αλκοόλη και η χρήση αναπνευστικής προστασίας όταν βρίσκεστε σε επικίνδυνο περιβάλλον.

Δεδομένης της παρατηρούμενης έκτασης και συχνότητας κρουσμάτων γρίπης των πτηνών σε άγρια πτηνά και ορισμένα άγρια θηλαστικά, το κοινό θα πρέπει να αποφεύγει την επαφή με ζώα που είναι άρρωστα ή νεκρά από άγνωστη αιτία και να αναφέρει το περιστατικό στις αρχές.

Οι ταξιδιώτες σε χώρες με γνωστά κρούσματα γρίπης των ζώων θα πρέπει να αποφεύγουν τις φάρμες, την επαφή με ζώα σε αγορές ζώντων ζώων, την είσοδο σε χώρους όπου ενδέχεται να σφαγιαστούν ζώα ή την επαφή με οποιεσδήποτε επιφάνειες που φαίνεται να έχουν μολυνθεί με περιττώματα ζώων ή άλλα σωματικά υγρά. Οι ταξιδιώτες θα πρέπει επίσης να πλένουν συχνά τα χέρια τους με νερό και σαπούνι και να ακολουθούν καλές πρακτικές ασφάλειας και καλής υγιεινής των τροφίμων.

Ο ΠΟΥ συμβουλεύει να μην εφαρμοστούν ταξιδιωτικοί ή εμπορικοί περιορισμοί με βάση τις πληροφορίες που είναι διαθέσιμες αυτή τη στιγμή.

Οι ιοί της γρίπης εξελίσσονται συνεχώς και μεγάλα κρούσματα εμφανίζονται μεταξύ ζωικών πληθυσμών, γι’ αυτό και ο ΠΟΥ τονίζει τη σημασία της παγκόσμιας επιτήρησης για την ανίχνευση τυχόν αλλαγών στην ιολογία, την επιδημιολογία και τα κλινικά πρότυπα που σχετίζονται με αναδυόμενους ή κυκλοφορούντες ιούς γρίπης, οι οποίοι μπορεί να αποτελούν απειλή για την υγεία του ανθρώπου ή των ζώων. Η συνεργασία μεταξύ των τομέων της υγείας των ζώων και του ανθρώπου είναι απαραίτητη. Καθώς η έκταση της κυκλοφορίας των ιών της γρίπης στα ζώα δεν είναι σαφής, η επιδημιολογική και ιολογική επιτήρηση και η παρακολούθηση ύποπτων ανθρώπινων κρουσμάτων θα πρέπει να συνεχιστεί συστηματικά. Η έγκαιρη ανταλλαγή πληροφοριών είναι ζωτικής σημασίας για την εκτίμηση του κινδύνου.

Η ποικιλία των ζωονοσογόνων ιών της γρίπης που έχουν οδηγήσει σε ανθρώπινες λοιμώξεις είναι ανησυχητική και απαιτεί αυξημένη επιτήρηση τόσο στους ζωικούς όσο και στους ανθρώπινους πληθυσμούς, καθώς και συνολική εξέταση κάθε ζωονοσογόνου λοίμωξης και σχεδιασμό για πανδημίες. Για να αποφευχθεί μια μετάλλαξη του ιού που θα μπορούσε να διευκολύνει τη μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο, συνιστάται στους εργαζόμενους στα πουλερικά να κάνουν εμβολιασμό κατά της εποχικής γρίπης.

Εάν επιβεβαιωθεί ή πιθανολογηθεί ανθρώπινη λοίμωξη με νέο ιό γρίπης που έχει πανδημικό δυναμικό, όπως η γρίπη των πτηνών, ακόμη και πριν από τη λήψη επιβεβαιωτικών εργαστηριακών αποτελεσμάτων, θα πρέπει να ξεκινήσει αμέσως η ανίχνευση επαφών. Θα πρέπει να διεξαχθεί ενδελεχής επιδημιολογική έρευνα, συμπεριλαμβανομένου του ιστορικού ταξιδιών και της έκθεσης σε ζώα . Η έρευνα θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει τον έγκαιρο εντοπισμό ασυνήθιστων συστάδων αναπνευστικής νόσου που θα μπορούσαν να υποδηλώνουν μετάδοση του νέου ιού από άτομο σε άτομο. Κλινικά δείγματα που συλλέγονται από τον χρόνο και τον τόπο που εμφανίστηκε το κρούσμα θα πρέπει να εξετάζονται και στη συνέχεια να αποστέλλονται σε συνεργαζόμενο κέντρο του ΠΟΥ για περαιτέρω χαρακτηρισμό.

Η στενή ανάλυση της επιδημιολογικής κατάστασης, ο περαιτέρω χαρακτηρισμός των πιο πρόσφατων ιών που εντοπίστηκαν σε ανθρώπους και πουλερικά και οι ορολογικές έρευνες είναι ζωτικής σημασίας για την εκτίμηση του κινδύνου και την έγκαιρη προσαρμογή των μέτρων διαχείρισης του κινδύνου.

Σύμφωνα με τους Διεθνείς Υγειονομικούς Κανονισμούς (ΔΥΚ 2005), τα συμβαλλόμενα κράτη υποχρεούνται να ενημερώνουν αμέσως τον ΠΟΥ για κάθε εργαστηριακά επιβεβαιωμένο κρούσμα μόλυνσης του ανθρώπου που προκαλείται από νέο υπότυπο του ιού της γρίπης. Η διερεύνηση, η κοινή χρήση του ιού και ο γενετικός και αντιγονικός χαρακτηρισμός κάθε ανθρώπινης λοίμωξης είναι ουσιαστικής σημασίας.

Το γεγονός αυτό δεν αλλάζει τις τρέχουσες συστάσεις του ΠΟΥ για τα μέτρα δημόσιας υγείας και την επιτήρηση της γρίπης.

Πηγή: https://www.who.int/emergencies/disease-outbreak-news/item/2023-DON456#:~:text=On%2027%20March%202023%2C%20the,have%20been%20reported%20from%20China   11 April 2023

Απόδοση στα Ελληνικά: Καίτη Μυλωνά, Κτηνίατρος