Εναλλακτικές πηγές πρωτεϊνών ως προς το άλευρο σόγιας

 

 

Το άλευρο σόγιας παραμένει κυρίαρχο, αλλά μπορεί εύκολα να αντικατασταθεί όταν άλλες πηγές πρωτεΐνης μπορούν να προσφέρουν μια πιο κερδοφόρα λύση — χρειάζεται μόνο γνώση και εμπειρία.

 

 

 

Το σογιάλευρο, που περιέχει 44 τοις εκατό ακατέργαστη πρωτεΐνη, παραμένει η πιο κοινή πηγή πρωτεΐνης για όλες τις σύνθετες τροφές για χοίρους, πουλερικά και βοοειδή γαλακτοπαραγωγής, παγκοσμίως.

Δεν είναι μόνο άμεσα διαθέσιμο σε παγκόσμια βάση, αλλά και σε τιμή ώστε οποιαδήποτε άλλη πηγή πρωτεΐνης να μην μπορεί εύκολα να ανταγωνιστεί το άλευρο σόγιας. Αυτή η εξέχουσα θέση δεν έχει επιτευχθεί εύκολα και χωρίς σημαντικό κόστος. Ίσως μια άλλη πηγή πρωτεΐνης θα μπορούσε εύκολα να είχε πάρει τη θέση της σόγιας εάν καλλιεργούνταν σε τέτοιο βαθμό, ενώ ισχυρές δυνάμεις μάρκετινγκ την προώθησαν σε παγκόσμια βάση. Τελικά, το σογιάλευρο είναι η πηγή πρωτεϊνών με την οποία παρασκευάζονται παραδείγματα ή τυπικές φόρμουλες για εκπαιδευτικούς σκοπούς και ένα προϊόν που παραμένει το πρότυπο αναφοράς για όλες τις άλλες πηγές πρωτεΐνης.

Ωστόσο, το άλευρο σόγιας δεν είναι παρά μία από τις πολλές διαθέσιμες πηγές πρωτεΐνης και υπάρχουν πολλές εναλλακτικές. Εάν δεν χρησιμοποιούνται τόσο ευρέως όσο θα έπρεπε, αυτό οφείλεται στο ότι παραμένουν σχετικά ακριβότερες, έχουν χαρακτηριστεί εσφαλμένα ως προβληματικές λόγω αντιδιατροφικών παραγόντων και επειδή ένας έμπειρος διατροφολόγος επαναδιατύπωσε τα σιτηρέσια.

Αν το σκεφτούμε, η σόγια είναι συχνά πολύ ακριβή από μόνο της. Η σόγια περιέχει επίσης αντιθρεπτικούς παράγοντες και οι διατροφολόγοι δεν είναι τόσο απρόσιτοι όσο κάποιοι πιστεύουν. Ουσιαστικά, το άλευρο σόγιας χρησιμοποιείται συχνά επειδή έχει γίνει συνηθισμένο, ενώ μια άλλη πηγή πρωτεΐνης μπορεί να ξεπεραστεί παρά το γεγονός ότι προσφέρει εξοικονόμηση κόστους υπό την κατάλληλη καθοδήγηση από ειδικευμένο επαγγελματία.

Τα ακόλουθα έξι συστατικά είναι τόσο υποτιμημένες πηγές πρωτεϊνών που θα έπρεπε να γίνουν τόσο τυπικές όσο το σόγιαλευρο, τουλάχιστον στις περιοχές που παράγονται σε αφθονία.

 

1. Άλευρα από πυρήνα φοίνικα

 

Η ταχεία ανάπτυξη της παραγωγής φοινικέλαιου στην Ασία, την Αυστραλία, τη Νότια Αμερική και την Αφρική έχει οδηγήσει στο να διατίθενται τεράστιες ποσότητες αλεύρου από πυρήνα φοινικέλαιου για όλα τα είδη ζώων. Δεν είναι ένα πλούσιο σε πρωτεΐνες συστατικό (λιγότερο από 18% ακατέργαστη πρωτεΐνη), το αλεύρι από πυρήνα φοίνικα παραμένει ένα ενδιαφέρον συστατικό επειδή μπορεί να συμβάλει σε σημαντική εξοικονόμηση κόστους.

Είναι φτωχό σε λυσίνη και μεθειονίνη, με μέσες τιμές πεπτικότητας, αλλά περιέχει αρκετή ενέργεια για να αποτελεί ένα καλό μέρος του συνολικού διατροφικού κλάσματος πρωτεΐνης. Έχει επίσης σχετικά υψηλή περιεκτικότητα σε ακατέργαστες ίνες (έως 20%). Από πολλές απόψεις, το αλεύρι από πυρήνα φοίνικα μπορεί να συγκριθεί με την τροφή με γλουτένη καλαμποκιού. Εικάζεται ότι τυχόν δυσμενείς επιπτώσεις του αλεύρου από πυρήνα φοινικέλαιου που παρατηρήθηκαν μπορεί να οφείλονται στη στιβαρότητά του και στις γενικές πτυχές της φυσικής ποιότητας και όχι στο προφίλ των θρεπτικών συστατικών του. Ως εκ τούτου, το υψηλής ποιότητας αλεύρι από πυρήνα φοίνικα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σχετικά ελεύθερα, εντός των περιορισμών που επιβάλλονται από το περιορισμένο θρεπτικό του προφίλ.

Όπως είναι ο κανόνας, οι δίαιτες για νεαρά ζώα πρέπει να περιέχουν περιορισμένες ποσότητες συστατικών που είναι πιθανό να προκαλέσουν πεπτικές διαταραχές, ενώ από την άλλη πλευρά, τέτοιες δίαιτες συχνά εμπλουτίζονται με λειτουργικές ίνες.

 

2. Άλευρο βαμβακόσπορου

 

Ένα υποπροϊόν της εξαγωγής ελαίου από σπόρους βαμβακιού, αυτή η πηγή πρωτεΐνης δεν είναι συχνά διαθέσιμη για τροφές πουλερικών και χοίρων λόγω του ανταγωνισμού από τις ζωοτροφές μηρυκαστικών – ιδιαίτερα τις ζωοτροφές βοοειδών γαλακτοπαραγωγής, κάτι που αυξάνει την τιμή του.

Το άλευρο βαμβακόσπορου περιέχει περίπου 40% ακατέργαστη πρωτεΐνη, μέτριας πεπτικότητας, ενώ ο κύριος αντιθρεπτικός παράγοντας είναι η γκοσσυπόλη. Τα κοτόπουλα κρεατοπαραγωγής μπορούν να αντέξουν πολύ υψηλότερα επίπεδα γκοσσυπόλης σε σύγκριση με τις όρνιθες ωοπαραγωγής, αλλά η συνήθως υψηλή συγκέντρωση ινών (15%) στο άλευρο βαμβακόσπορου θα αποτελέσει ένα ανώτερο όριο στη σύνθεση, το ίδιο είναι δυνατό με τους νεαρούς έναντι των ώριμων γουρουνιών.

Όσον αφορά τη γκοσσυπόλη, είναι δυνατό να μειωθούν οι αρνητικές επιπτώσεις εξουδετερώνοντάς την με την προσθήκη ορισμένων αλάτων σιδήρου. Διατίθενται επίσης ποικιλίες χαμηλής ή καθόλου γκοσσυπόλης που αποδίδουν γεύματα που είναι καλά ανεκτά από τα κοτόπουλα κρεατοπαραγωγής. Συνιστάται η σταδιακή εισαγωγή στις συνθέσεις ζωοτροφών. Από την άλλη πλευρά, οι ολόκληροι βαμβακόσποροι χρησιμοποιούνται συχνά για την παροχή τόσο πρωτεΐνης όσο και ελαίου.

 

3. Ηλίανθοι

 

Οι ηλίανθοι καλλιεργούνται κυρίως σε ψυχρά κλίματα για τους σπόρους τους. Χρησιμοποιούνται για παραγωγή λαδιού ή ως είδος ζαχαροπλαστικής. Υπάρχουν ξεχωριστές ποικιλίες για κάθε χρήση γιατί οι σπόροι ζαχαροπλαστικής δεν είναι αρκετά πλούσιοι για να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή λαδιού.

Το ηλιέλαιο είναι η υπολειμματική ύλη μετά την εκχύλιση λαδιού, συνήθως με τη χρήση διαλυτών (όπως στην περίπτωση της σόγιας), αλλά και με υδραυλική πίεση (παλιά μέθοδος). Η τελευταία μέθοδος παράγει ηλιέλαιο πλούσιο σε υπολειμματικό λάδι, και αυτό θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά τη σύνθεση της τροφής. Όλα τα ζώα καταναλώνουν εύκολα σιτηρέσια βασισμένα στο ηλιέλαιο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το ηλιέλαιο περιέχει μικρή ποσότητα σακχάρων, τα οποία δίνουν μια γλυκιά γεύση στις ζωοτροφές.

Οι ηλίανθοι δεν περιέχουν σημαντικούς αντιθρεπτικούς παράγοντες, σε αντίθεση με άλλες πηγές πρωτεϊνών όπως το σογιάλευρο που περιέχει μια πληθώρα τέτοιων ενώσεων. Ωστόσο, η χρήση ηλιέλαιου σε σιτηρέσια περιορίζεται από την υψηλή περιεκτικότητά του σε ακατέργαστες φυτικές ίνες, κάτι που δεν είναι πάντα τόσο ανεπιθύμητο ή αρνητικό όσο θεωρούνταν μέχρι πρόσφατα.

 

4. Κραμβόσπορος

 

Η ελαιοκράμβη (Brassica napus και Brassica campestris), μέλος της ίδιας οικογένειας με τη μουστάρδα, το λάχανο και τα γογγύλια, είναι μια σημαντική ελαιοπαραγωγική καλλιέργεια και είναι η τρίτη μετά τη σόγια και τον φοίνικα. Καλλιεργείται σε περιοχές με ψυχρότερα κλίματα που είναι συνήθως ακατάλληλα για σόγια. Οι κανονικές ποικιλίες ελαιοκράμβης περιέχουν υψηλά επίπεδα αντιθρεπτικών παραγόντων που προκαλούν προβλήματα σε όλα τα ζώα. Αυτοί οι παράγοντες περιλαμβάνουν τα γλυκοσινολικά (βρογοϊτρογόνα), το ερουκικό οξύ (τοξικό), τις τανίνες, τη σιναπίνη, το φυτικό οξύ και το βλεννογόνο.

Τα πιο σημαντικά για τη ζωική παραγωγή είναι τα γλυκοσινολικά που μειώνουν τη γευστικότητα των ζωοτροφών λόγω της «καυτής» και πικάντικης γεύσης τους (όπως η μουστάρδα και το χρένο). Καθώς αυτοί οι αντιδιατροφικοί παράγοντες δεν επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τη θερμική επεξεργασία, μόνο μέσω της αναπαραγωγής φυτών μειώθηκε σημαντικά η παρουσία τους. Οι σύγχρονες ποικιλίες ελαιοκράμβης χαμηλές σε γλυκοζινολικά ή ερουκικό οξύ αναφέρονται συχνά ως 0-σπόροι ελαιοκράμβης. Αυτά που είναι χαμηλά τόσο σε γλυκοσινολικά όσο και σε ερουκικό οξύ αναφέρονται ως 00-κράμβη. Η τελευταία είναι η πιο κοινή ποικιλία που χρησιμοποιείται σήμερα παγκοσμίως για την παραγωγή λαδιού για ανθρώπινη κατανάλωση. Η Canola είναι μια ποικιλία κράμβης 00 που παράγεται στον Καναδά και διατίθεται στο εμπόριο στο πλαίσιο ενός ευφυούς εθνικού σχεδίου.

 

5. Λούπινα

 

Τα λούπινα καλλιεργούνται κυρίως στην Αυστραλία και είναι επίσης διαθέσιμα σε ορισμένα μέρη της Ασίας. Τα λούπινα περιέχουν 32 έως 42% ακατέργαστη πρωτεΐνη (ανάλογα με την ποικιλία), αξίας συγκρίσιμης με αυτή της σόγιας. Ο κύριος περιορισμός τους είναι το επίπεδο των αλκαλοειδών, το οποίο έχει μειωθεί αισθητά στις σύγχρονες γλυκές ποικιλίες λούπινου. Διαφορετικά, τα επίπεδα συμπερίληψης λούπινου στις ζωοτροφές μειώνονται από το αξιοσημείωτα υψηλό επίπεδο ακατέργαστων ινών (25%), ένα μεγάλο μέρος των οποίων είναι πηκτίνες που προκαλούν αυξημένο ιξώδες του εντέρου.

Το πρόβλημα της υψηλής συγκέντρωσης ακατέργαστων ινών μπορεί να αμβλυνθεί με την αφαίρεση του φλοιού, τη λεπτή άλεση και ίσως με την προσθήκη κατάλληλων ενζύμων. Τα λούπινα, σε αντίθεση με τη σόγια, δεν απαιτούν θερμική επεξεργασία πριν προσφερθούν τα ζώα.

 

6. Αποξηραμένοι κόκκοι απόσταξης με διαλυτές ουσίες (DDGS)

 

Μια πρόσφατη προσθήκη στο πλήθος των αγροτοβιομηχανικών παραπροϊόντων, το DDGS παράγεται κατά τη μετατροπή του αμύλου αραβοσίτου σε αιθανόλη για να χρησιμοποιηθεί ως βιοκαύσιμο. Το υπόλοιπο «απόβλητο» υλικό, το DDGS, μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι καλαμπόκι μείον άμυλο επί τρεις φορές. Δηλαδή, περιέχει τριπλάσια περιεκτικότητα σε λάδι από το πλήρες καλαμπόκι ή τρεις φορές περισσότερο ασβέστιο, πρωτεΐνες και όλα τα άλλα θρεπτικά συστατικά – και περίπου ίσα επίπεδα ενέργειας. Δυστυχώς, φέρνει επίσης τριπλάσια προβλήματα του καλαμποκιού. Έτσι, το πρωτεϊνικό του προφίλ είναι τριπλάσιο σε λυσίνη, περιέχει τριπλάσιες μυκοτοξίνες από το κανονικό καλαμπόκι και το μαλακό λάδι είναι πιθανό να αυξήσει περαιτέρω την απαλότητα του λίπους του σφαγίου, ειδικά όταν τα DDGS χρησιμοποιούνται μαζί με καλαμπόκι και όχι με άλλα δημητριακά.

Ωστόσο, το DDGS παραμένει ένα πολύ χρήσιμο συστατικό που όταν χρησιμοποιείται σωστά μπορεί να επιφέρει μεγάλη εξοικονόμηση κόστους.

 

Σκέψεις για τις εναλλακτικές λύσεις γεύματος σόγιας

 

Όταν εξετάζετε το ενδεχόμενο χρήσης μίας ή περισσότερων εναλλακτικών λύσεων ως προς το άλευρο σόγιας, ένας εξειδικευμένος διατροφολόγος θα λάβει υπόψη τις ακόλουθες τέσσερις πτυχές προτού αποφασίσει για το μέγιστο επιτρεπόμενο επίπεδο συμπερίληψης για κάθε εν λόγω δίαιτα:

 

• Χημική ανάλυση

Τα θρεπτικά συστατικά που πρέπει να εξεταστούν δεν είναι πάντα τα ίδια και ορισμένα μπορεί να απαιτούν περαιτέρω προσόντα. Παρόλα αυτά, τα δύο πιο σημαντικά θρεπτικά συστατικά είναι η πρωτεΐνη και οι φυτικές ίνες. Για αυτό, πρέπει πάντα να προσπαθούμε να παρέχουμε μια λεπτομερή περιγραφή του τρόπου παραγωγής του προϊόντος. Ακολουθεί ένα παράδειγμα: αυτό που θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε ως ένα τυπικό προϊόν αλεύρου βαμβακόσπορου (πολύ κοινό) μπορεί να καταλήξει να είναι ένα προϊόν αλεύρου κέικ βαμβακόσπορου (πολύ ασυνήθιστο αυτές τις μέρες). Πολύ παρόμοια ονόματα, αλλά πίσω από αυτά υπάρχουν δύο διαφορετικές μέθοδοι επεξεργασίας με δύο διαφορετικά υποπροϊόντα ως τελικό αποτέλεσμα.

 

• Αντιθρεπτικοί παράγοντες

Η σόγια είναι σημαντικός παραβάτης όταν πρόκειται για αντιδιατροφικούς παράγοντες. Όμως, έχουμε μάθει να ζούμε μαζί τους, ακόμη και να εξουδετερώνουμε τους περισσότερους και να αντισταθμίζουμε τα υπόλοιπα. Έτσι, θεωρούμε το άλευρο σόγιας ως το χρυσό πρότυπο. Ωστόσο, όταν πρόκειται για νέες ή εναλλακτικές πηγές πρωτεΐνης, έχουμε μια διαφορετική σειρά αντιδιατροφικών παραγόντων ή πολύ διαφορετικά επίπεδα των ίδιων παραγόντων που σε μεγάλο βαθμό αγνοούμε στο άλευρο σόγιας. Χρησιμοποιώντας βαμβακόσπορους, πάλι ως παράδειγμα, ακατάλληλη σύνθεση με αυτό το συστατικό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα οι κότες να γεννούν αυγά με πρασινωπό κρόκο, ένα πολύ ενδιαφέρον φαινόμενο από ακαδημαϊκή άποψη, αλλά πολύ δυσάρεστο για μια εμπορική φάρμα αυγών.

 

• Αναμόρφωση υφιστάμενων σιτηρεσίων 

Τα περισσότερα βιβλία διατροφής θα αναφέρουν ότι το συγκεκριμένο συστατικό μπορεί να προστεθεί σε x ή y% σε μια δεδομένη δίαιτα. Αυτό είναι φυσικά ένας μέσος αριθμός που προορίζεται ως γενική οδηγία για τους διατροφολόγους. Για παράδειγμα, το άλευρο βαμβακόσπορου μπορεί να προστεθεί έως και 10% σε ένα σιτηρέσιο τελευταίας φάσης. Είναι ακόμα το ίδιο εάν η ίδια φόρμουλα περιέχει επίσης ελαιοκράμβη; Ή, πρέπει να μειώσουμε αυτό το μέγιστο επίπεδο επειδή το κραμβέλαιο είναι επίσης πλούσιο σε αντιθρεπτικούς παράγοντες; Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ένας διατροφολόγος πρέπει να αναδιατυπώσει τα σιτηρέσια με βάση τις υπάρχουσες επιδόσεις, τα διαθέσιμα συστατικά και γιατί όχι, το όριο κινδύνου που σχετίζεται με την επιθυμητή κερδοφορία από τη χρήση τέτοιων εναλλακτικών συστατικών.

 

• Διαχείριση ζωοτροφών 

Μόλις αναμορφωθούν τα σιτηρέσια, είναι πολύ πιθανό ο διατροφολόγος να συστήσει διαφορετική ημερήσια πρόσληψη τροφής – εάν το επίπεδο ενέργειας έχει αλλάξει. Ίσως, χρειαστεί να ρυθμίσετε το σύστημα διανομής τροφοδοσίας εάν έχει αλλάξει ο όγκος της τροφοδοσίας. Είτε έτσι είτε αλλιώς, θα πρέπει να προσέχουμε τα ζώα, όσον αφορά την υγεία και την παραγωγικότητα, για τις πρώτες δύο εβδομάδες για να διασφαλιστεί ότι (α) καταναλώνουν αρκετή τροφή και θρεπτικά συστατικά για τη διατήρηση της παραγωγικότητας και (β) δεν υποφέρουν από υπερβολική έκθεση σε αντιδιατροφικούς παράγοντες που έχουν υποτιμηθεί. Εάν συμβαίνει αυτό, ο διατροφολόγος θα προσαρμόσει τις φόρμουλες λαμβάνοντας υπόψη τα πραγματικά δεδομένα.

 

Συμπέρασμα

 

Οι εναλλακτικές πηγές πρωτεΐνης μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμο εργαλείο για τη μείωση του κόστους των ζωοτροφών για όλες τις ζωοτροφές. Η προσθήκη μιας νέας πηγής πρωτεΐνης δεν είναι αδύνατη, αλλά η σύνταξη ενός σιτηρεσίου που θα επιτρέψει επίσης στα ζώα να μεγιστοποιήσουν την απόδοση είναι κάτι που απαιτεί γνώση για την προσεκτική ισορροπία πολλών παραγόντων. Μπορεί να γίνει, και αν γίνει σωστά, μπορεί να είναι μια ελκυστική πρόταση. Αλλά αν γίνει τυχαία, το αποτέλεσμα θα είναι μειωμένη απόδοση ή/και επιπτώσεις στην υγεία των ζώων.

 

Πηγή: 6 alternative protein sources to soybean meal
https://www.feedstrategy.com/feed-formulations/6-alternative-protein-sources-to-soybean-meal/?utm_source=Omeda&utm_medium=Email&utm_content=NL-Feed+Strategy+eNews&utm_campaign=NL-Feed+Strategy+eNews_20220804_1600&oly_enc_id=2571J9123245D4W