Ιχνηλάτιση της ΚΑΠ (CAP Tracker): Από τον προγραμματισμό στην πράξη

 

Το 2022 αναμένεται να φέρει ένα σημαντικό γεωργικό ορόσημο για τον επόμενο γύρο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ): την έγκριση των πρώτων εθνικών στρατηγικών σχεδίων της ΚΑΠ. Μέσω αυτών των σχεδίων, τα κράτη μέλη θα καταρτίσουν ένα εξατομικευμένο σχέδιο δράσης για το πώς σκοπεύουν να επιτύχουν τους εννέα στόχους της νέας μεταρρύθμισης της ΚΑΠ.

 

 

 

Όμως ο πόλεμος στην Ουκρανία σήμαινε ότι αυτά τα σχέδια έπρεπε να αναθεωρηθούν από τότε που υποβλήθηκαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για έγκριση στις αρχές του έτους.

Ο Επίτροπος επιβεβαίωσε ότι η Επιτροπή θα ξεκινήσει την επίσημη διαδικασία έγκρισης για πέντε κράτη μέλη, της Πορτογαλίας, της Πολωνίας, της Ισπανίας, της Δανίας και της Γαλλίας. Αυτή η διαδικασία αναμένεται να διαρκέσει περίπου 6 εβδομάδες, είπε, που σημαίνει ότι οι πρώτες αποφάσεις έγκρισης θα ληφθούν στις αρχές Σεπτεμβρίου.

Η ΕΕ υιοθετεί περαιτέρω χαλάρωση των περιβαλλοντικών μέτρων για την αύξηση της παραγωγής δημητριακών: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την Τετάρτη (27 Ιουλίου) ότι οι παρεκκλίσεις από τις βασικές περιβαλλοντικές απαιτήσεις στο πρόγραμμα επιδοτήσεων της ΕΕ για τη γεωργία θα επεκταθούν έως το 2023 για να μεγιστοποιηθεί η ικανότητα παραγωγής δημητριακών της ΕΕ.

Η επισιτιστική ασφάλεια στην κορυφή των αγροδιατροφικών προτεραιοτήτων της Τσεχικής Προεδρίας: Η επισιτιστική ασφάλεια θα είναι η βασική δύναμη διαμόρφωσης των αγροδιατροφικών προτεραιοτήτων της επερχόμενης τσεχικής Προεδρίας, η οποία θα περιλαμβάνεται στην ημερήσια διάταξη όλων των συνεδριάσεων των υπουργών Γεωργίας της ΕΕ τους επόμενους έξι μήνες.

Η Ελλάδα μια από τις πρώτες που υπέβαλε: Η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες χώρες της ΕΕ που υπέβαλε το εθνικό στρατηγικό της σχέδιο, το οποίο περιγράφει τη δημιουργία τριών χωριστών ταμείων για βοσκοτόπους, αροτραίες και δενδρώδεις καλλιέργειες, ύψους 26,9%, 45,6% και 27,5% του προϋπολογισμού αντίστοιχα. Το σχέδιο αποσκοπεί επίσης να περιορίσει τους λεγόμενους αγρότες «πολυθρόνας» και να διασφαλίσει ότι τα χρήματα και τα οφέλη θα πηγαίνουν μόνο σε ενεργούς αγρότες, σύμφωνα με συγκεκριμένα κριτήρια.

Βασικός στόχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι να αναθέσει μεγαλύτερη ευθύνη στα κράτη μέλη στον σχεδιασμό των επενδύσεων και των πολιτικών της ΚΑΠ.

Αυτό σημαίνει ότι τα κράτη μέλη θα είναι πλέον άμεσα υπεύθυνα για την ΚΑΠ – τον ​​σχεδιασμό, την εφαρμογή και την αξιολόγησή της – επιτρέποντας μια πιο ευέλικτη και στοχευμένη προσέγγιση της ΚΑΠ. Μέσω αυτών των σχεδίων, οι χώρες θα καθορίσουν τον τρόπο με τον οποίο σκοπεύουν να επιτύχουν τους 9 στόχους σε ολόκληρη την ΕΕ χρησιμοποιώντας τα μέσα της ΚΑΠ, ανταποκρινόμενη παράλληλα στις ειδικές ανάγκες των αγροτών και των αγροτικών κοινοτήτων τους.

Με αυτόν τον τρόπο, η Επιτροπή στοχεύει στην απλοποίηση και τον εκσυγχρονισμό της ΚΑΠ, μετατοπίζοντας την έμφαση από τη συμμόρφωση και τους κανόνες προς τα αποτελέσματα και τις επιδόσεις.

 

Η διαδικασία ανάπτυξης ενός στρατηγικού σχεδίου ξεκινά με δύο βήματα.

 

Πρώτον, πρέπει να προετοιμαστεί μια ανάλυση SWOT (αξιολόγηση των δυνατών σημείων, των αδυναμιών, των ευκαιριών και των απειλών) με βάση μια αξιολόγηση και ιεράρχηση των αναγκών. Αυτά περιλαμβάνουν ανατροφοδότηση από τα ενδιαφερόμενα μέρη μέσω διαφόρων μηχανισμών.

Δεύτερον, πρέπει να επιλεγεί ένας εκ των προτέρων αξιολογητής που καλείται να αξιολογήσει την αξιολόγηση των αναγκών, συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών που χρησιμοποιούνται για τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων.

Τα κράτη μέλη βρίσκονται επί του παρόντος σε αυτήν τη διαδικασία και η Επιτροπή πρόκειται να εγκρίνει τα πρώτα στρατηγικά σχέδια έως τις αρχές Σεπτεμβρίου, έτοιμα για εφαρμογή από το 2023 και μετά.

 

Το Ελληνικό σχέδιο περιλαμβάνει:

 

Η διαδικασία για την απόδειξη των εθνικών στρατηγικών σχεδίων προχωρά, είπε ο υπουργός Γεωργίας Γεώργιος Γεωργαντάς στους ομολόγους του στις 18 Ιουλίου. «Η Ελλάδα συζητά πολύ εντατικά με τις υπηρεσίες της Κομισιόν για την επίλυση τυχόν εκκρεμών ζητημάτων, ειδικά σε ό,τι αφορά την πράσινη αρχιτεκτονική», πρόσθεσε. Ειδικότερα, η Ελλάδα ζητά μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά τη συνδεδεμένη βοήθεια προκειμένου να προσαρμοστεί το σχέδιο στην τρέχουσα κρίση που αντιμετωπίζει ο κλάδος. Η Ελλάδα αναμόρφωσε το στρατηγικό της σχέδιο υπό το φως του πολέμου στην Ουκρανία για να ενισχύσει την ανθεκτικότητα.

Παράλληλα, η χώρα αναβαθμίζει τα πληροφοριακά συστήματα για τον οργανισμό πληρωμών της, καθώς και προετοιμάζει την εθνική νομοθεσία για να τεθεί σε εφαρμογή το στρατηγικό σχέδιο μόλις εγκριθεί. «Πρέπει να προχωρήσουμε γρήγορα. Δεν πρέπει να υπάρχουν καθυστερήσεις», κατέληξε ο υπουργός.

Ρίχνοντας µία µατιά στα δύο επενδυτικά Μέτρα «Σχέδια Βελτίωσης Γεωργικών Εκµεταλλεύσεων που συµβάλουν στην Ανταγωνιστικότητα» και «Ψηφιακές και πράσινες επενδύσεις στις γεωργικές εκµεταλλεύσεις» συνολικού προϋπολογισµού 382 εκατ. ευρώ, γίνεται προφανές ότι το βάρος δίνεται κυρίως στις κτηνοτροφικές και τις θερµοκηπιακές εκµεταλλεύσεις, ενώ γίνεται προσπάθεια να διαµορφωθεί ένα γενναίο χρηµατοδοτικό πλαίσιο για τις ενεργειακές ανάγκες του πρωτογενούς τοµέα.

Αυτό φαίνεται από το γεγονός πως για θερµοκήπια και κτηνοτρoφία ο επιλέξιµος προϋπολογισµός ανά έργο είναι αυξηµένος και µπορεί να φτάσει τα 500.000 ευρώ, ενώ στη φυτική παραγωγή, αναλόγως το Μέτρο κυµαίνεται µεταξύ 100.000 και 150.000 ευρώ. Τα παραπάνω εµπεριέχονται στο στρατηγικό σχέδιο της ΚΑΠ στην Ελλάδα

Στα τεχνικά σηµεία των Μέτρων, το πρώτο, δηλαδή τα «Σχέδια Βελτίωσης Γεωργικών Εκµεταλλεύσεων που συµβάλουν στην Ανταγωνιστικότητα» είναι αυτό που λέµε τα κλασικά Σχέδια όπως τα ξέρουν µέχρι σήµερα οι αγρότες, µε τη µεγάλη διαφορά να έγκειται στην κλιµακωτή ενίσχυση ανάλογα τις δαπάνες. Το δεύτερο Μέτρο «Ψηφιακές και πράσινες επενδύσεις στις γεωργικές εκµεταλλεύσεις», θα επιδοτεί πολύ συγκεκριµένες δαπάνες (κυρίως ΑΠΕ, Βιοαέριο, Αρδευτικά, Γεωργία Ακριβείας).

 

Συνεργασία Ελλάδας-ΟΗΕ για την αντιμετώπιση της επισιτιστικής κρίσης

Η κατάθεση του ελληνικού σχεδίου για τα συστήματα τροφίμων στο πλαίσιο της κοινής δράσης των χωρών του Οργανισμού αλλά και μια σειρά πρωτοβουλιών για την αντιμετώπιση της επισιτιστικής κρίσης σε παγκόσμιο επίπεδο ήταν τα θέματα που συζητήθηκαν στη συνάντηση που είχαν στο ΥπΑΑΤ ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Γιώργος Γεωργαντάς, με τον κ. Στέφανο Φωτίου, διευθυντή Βιώσιμης Ανάπτυξης και Συστημάτων Τροφίμων του Παγκόσμιου Αγροδιατροφικού Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών (FAO), στις 29 Ιουλίου 2022.

Συζητήθηκαν, επίσης, πρωτοβουλίες του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων καθώς και η άντληση ιδεών από τη διεθνή εμπειρία για τον περιορισμό της σπατάλης τροφίμων και την αξιοποίηση της γενετικής βελτίωσης γηγενών πόρων.

Συμφωνήθηκε, επίσης, η αναβάθμιση της εκπροσώπησης της Ελλάδας στον Παγκόσμιο Οργανισμό (FAO) και συζητήθηκε ο προγραμματισμός μελλοντικών δραστηριοτήτων, σε κορυφαίο επίπεδο, στη χώρα μας.

 

 

ΑΝΑΝΕΩΣΗ της ΚΑΠ

 

Η κοινή γεωργική πολιτική της ΕΕ, ή «ΚΑΠ», όπως είναι γνωστή, στοχεύει στη στήριξη των αγροτών και στη βελτίωση της γεωργικής παραγωγικότητας, διασφαλίζοντας σταθερό εφοδιασμό σε προσιτές τιμές τροφίμων και ότι οι αγρότες της ΕΕ είναι σε θέση να κάνουν μια λογική διαβίωση ενώ παράλληλα προστατεύουν το περιβάλλον.

Μετά από χρόνια συζητήσεων, οι νομοθέτες έδωσαν το πράσινο φως στη μεταρρύθμιση της ΚΑΠ κατά τη διάρκεια συνεδρίασης ολομέλειας στο Στρασβούργο την Τρίτη (23 Νοεμβρίου). Η μεταρρύθμιση πέρασε με ευρεία πλειοψηφία, παρά τις αυξανόμενες εκκλήσεις από τους ακτιβιστές για κατάργηση της ΚΑΠ.

Η ΚΑΠ έχει υποστεί μια σειρά μετασχηματισμών με την πάροδο των ετών για να ανταποκριθεί στις μεταβαλλόμενες οικονομικές συνθήκες και στις απαιτήσεις και ανάγκες των πολιτών, οι οποίες έχουν πιέσει την ΚΑΠ να δώσει απαντήσεις σε έναν αυξανόμενο αριθμό προκλήσεων, όπως η κλιματική αλλαγή, η απώλεια βιοποικιλότητας και η υποβάθμιση του εδάφους.

Αυτές οι προτάσεις στοχεύουν να καταστήσουν την ΚΑΠ πιο ανταποκρινόμενη σε αυτές τις τρέχουσες και μελλοντικές προκλήσεις, ενώ θα συνεχίσει να υποστηρίζει τους ευρωπαίους αγρότες για έναν βιώσιμο και ανταγωνιστικό γεωργικό τομέα.

Η μελλοντική ΚΑΠ περιστρέφεται γύρω από εννέα συγκεκριμένους στόχους που αντικατοπτρίζουν την οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνικο-εδαφική πολυλειτουργικότητά της.

Αυτοί οι στόχοι περιλαμβάνουν:

• υποστήριξη βιώσιμου αγροτικού εισοδήματος και ανθεκτικότητας σε ολόκληρη την Ένωση για την ενίσχυση της επισιτιστικής ασφάλειας
• ενίσχυση του προσανατολισμού προς την αγορά και αύξηση της ανταγωνιστικότητας, συμπεριλαμβανομένης της μεγαλύτερης εστίασης στην έρευνα, την τεχνολογία και την ψηφιοποίηση
• βελτίωση της θέσης των αγροτών στην αλυσίδα αξίας
• συμβολή στον μετριασμό και την προσαρμογή της κλιματικής αλλαγής, καθώς και στη βιώσιμη ενέργεια
• προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και αποτελεσματικής διαχείρισης των φυσικών πόρων όπως το νερό, το έδαφος και ο αέρας
• συμβολή στην προστασία της βιοποικιλότητας, ενίσχυση των υπηρεσιών οικοσυστήματος και διατήρηση των οικοτόπων και των τοπίων
• προσέλκυση νέων αγροτών και διευκόλυνση της επιχειρηματικής ανάπτυξης στις αγροτικές περιοχές
• προώθηση της απασχόλησης, της ανάπτυξης, της κοινωνικής ένταξης και της τοπικής ανάπτυξης στις αγροτικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της βιοοικονομίας και της βιώσιμης δασοκομίας
• βελτίωση της ανταπόκρισης της γεωργίας της ΕΕ στις απαιτήσεις της κοινωνίας για τρόφιμα και υγεία, συμπεριλαμβανομένων των ασφαλών, θρεπτικών και βιώσιμων τροφίμων, των απορριμμάτων τροφίμων, καθώς και της καλής διαβίωσης των ζώων

 

Η ΚΑΠ θα επιτύχει τους παραπάνω στόχους μέσω:

 

• Υποστήριξη εισοδήματος μέσω άμεσων πληρωμών. Αυτό έχει σχεδιαστεί για να διασφαλίζει τη σταθερότητα του εισοδήματος και να αμείβει τους αγρότες για φιλικές προς το περιβάλλον γεωργίες και παράδοση δημόσιων αγαθών που δεν πληρώνονται συνήθως από τις αγορές, όπως η φροντίδα της υπαίθρου
• Μέτρα αγοράς για την αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων της αγοράς, όπως ξαφνική πτώση της ζήτησης λόγω φόβου για την υγεία ή πτώση των τιμών ως αποτέλεσμα προσωρινής υπερπροσφοράς στην αγορά
• Μέτρα αγροτικής ανάπτυξης με εθνικά και περιφερειακά προγράμματα για την αντιμετώπιση των ειδικών αναγκών και προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι αγροτικές περιοχές

 

Η ΚΑΠ είναι οργανωμένη σε δύο πυλώνες.

 

Ο Πυλώνας 1 αφορά τη στήριξη του γεωργικού εισοδήματος και τη διαχείριση της αγοράς και χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου μέσω του προϋπολογισμού της ΕΕ από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγύησης.

Ο Πυλώνας 2 αφορά την αγροτική ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένων των γεωργοπεριβαλλοντικών-κλιματικών μέτρων και συγχρηματοδοτείται από κοινού από τον προϋπολογισμό της ΕΕ μέσω του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης και από τα κράτη μέλη.

 

Το αριστερό μπλοκ της Γαλλίας θέλει μια «μετασχηματισμένη» ΚΑΠ

Το αριστερό μπλοκ της Γαλλίας, με επικεφαλής τον ηγέτη της ριζοσπαστικής αριστεράς Ζαν-Λικ Μελανσόν, θέλει να προωθήσει τον μετασχηματισμό της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) για να επανεξετάσει την κατανομή των 9 δισεκατομμυρίων ευρώ που λαμβάνει η Γαλλία.

Η ΚΑΠ πρέπει να μετασχηματιστεί ώστε να εξυπηρετεί την αγροοικολογία, την αγροτική και τη μετεγκατεστημένη γεωργία. Για να επιτύχουν τα σχέδιά τους, το κόμμα προτείνει τον αναπροσανατολισμό των επιδοτήσεων της ΚΑΠ.

«Οι ενισχύσεις θα έπρεπε να πηγαίνουν στις πιο περιβαλλοντικά ενάρετες εκμεταλλεύσεις, αλλά σήμερα, όσο καλύτεροι είναι οι περιβαλλοντικοί δείκτες τους, τόσο λιγότερες ενισχύσεις λαμβάνουν ανά εκτάριο».

Σύμφωνα με τις προτάσεις του Μελανσόν, η νέα συμμαχία θέλει να καταργήσει σταδιακά τα φυτοφάρμακα, με την άμεση απαγόρευση των πιο επικίνδυνων – των νεονικοτινοειδών και της γλυφοσάτης, να τερματίσει την εργοστασιακή/βιομηχανική γεωργία και να προωθήσει τη βιολογική γεωργία.