Οι νέες πρωτεΐνες

Τα τελευταία χρόνια γίνεται πολύς λόγος για τις εναλλακτικές πηγές πρωτεϊνών για τη διατροφή των παραγωγικών ζώων. Στο παρελθόν, η προσπάθεια να χρησιμοποιηθούν ζωικές πρωτεϊνες (κρεατάλευρα, ιχθυάλευρα) είχε εκτός από το αυξημένο κόστος παραγωγής – άρα και αυξημένη τιμή καταναλωτή (με παράλληλα αυξημένα κέρδη για την αντίστοιχη βιομηχανία παραγωγής τους) επιπτώσεις στην υγεία των ζώων (τρελές αγελάδες) και του ανθρώπου (σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια).

Πάντα υπήρχε η δυνατότητα καλλιέργειας και χρησιμοποίησης φυτικών πρωτεϊνούχων ζωοτροφών (κτηνοτροφικό μπιζέλι και φασόλι, λούπινα κλπ, τα οποία εκτός από το γεγονός ότι ήταν φθηνά, μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως είδος της αμειψισποράς, ενώ η καλλιέργειά τους εμπλούτιζε το έδαφος με απαραίτητα συστατικά που χάνονταν από διάφορες βιομηχανικές καλλιέργειες.

Το ερώτημα είναι, γιατί δεν χρησιμοποιήθηκαν λοιπόν;

Η απάντηση είναι τόσο απλή, όσο και τρομακτική.

Γιατί «έπρεπε» να βγάλουν κέρδη οι μεγάλες βιομηχανικές εταιρείες ζωοτροφών, ευρωπαϊκές και αμερικανικές.

Τώρα επανέρχεται αυτή η συζήτηση μετά από την καταστροφή του Αμαζονίου, όπου κόβονται εκατομμύρια δέντρα για να καλλιεργηθούν σ’ αυτές τις εκτάσεις ζωοτροφές – κυρίως μεταλλαγμένη σόγια – για να διατραφούν τα όλο και περισσότερα βοοειδή.

Η επιλογή των φυτικών πρωτεϊνούχων ζωοτροφών βρίσκεται στη συζήτηση, αλλά επίσης βρίσκονται και 2 άλλες επιλογές, τα έντομα και τα φύκια.

Προσωπικά υποστηρίζω την επιλογή των φυτικών πρωτεϊνούχων ζωοτροφών. Δεν απορρίπτω τις άλλες 2 επιλογές, όμως είναι υπό διερεύνηση. Ένα γεγονός, όμως, πρέπει να μας προβληματίσει. Είναι το ποιοι επενδύουν σ΄ αυτές τις επιλογές.

Στις φυτικές πρωτεϊνούχες ζωοτροφές επενδύουν οι μικροί παραγωγοί που εφαρμόζουν και την αμειψισπορά, εναλλακτικά των δημητριακών.

Στις άλλες 2 περιπτώσεις είναι οι εταιρείες της βιομηχανικής Γεωργίας που επενδύουν στις εναλλακτικές πρωτεϊνες. Η προσαρμοστικότητά τους είναι απίστευτη και έτσι καταστρέφουν τα πάντα, ενώ κατευθύνουν απολύτως και την έρευνα, μετά την παραγωγή, τη μεταποίηση και την εμπορία. Και βέβαια εξάγουν και πουλάνε το προϊόν τους και την ανάλογη τεχνολογία, υποσχόμενες εύκολη εγκατάσταση αυτοματοποιημένων μικρών μονάδων καλλιέργειας εντόμων.

Οι εταιρείες αυτές με πρόσχημα την επισιτιστική ανασφάλεια που υπήρχε ήδη αλλά επιδεινώθηκε με τον πόλεμο στην Ουκρανία και αυξάνοντας τεχνητά τον κύνδυνο μιας επισιτιστικής κρίσης, υποστηρίζουν ότι έχουν δημιουργήσει μια λύση που στοχεύει να διορθώσει τα πράγματα και να δώσει στον κόσμο που πεινάει, γρήγορα φθηνή τροφή.

Όλα αυτά είναι για προβληματισμό σε σχέση με τις επιπτώσεις για την υγεία του ανθρώπου και των ζώων και για το περιβάλλον. 

1. Είναι οι πρωτεϊνούχες καλλιέργειες βιώσιμη πηγή ζωοτροφών;

Οι πρωτεϊνούχες καλλιέργειες είναι καλλιέργειες που παρέχουν σημαντική πρωτεΐνη – με φυσικούς πολύπλοκους συνδυασμούς αμινοξέων. Λόγω της περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες των σπόρων τους, τα όσπρια, τα ψευδοδημητριακά και άλλες καλλιέργειες είναι υποψήφια για να ικανοποιήσουν την αυξανόμενη ζήτηση για φυτικές πρωτεΐνες για τρόφιμα και ζωοτροφές.

• Τι είναι τα όσπρια;
• Ποιες είναι οι προκλήσεις για τα όσπρια ως πηγή πρωτεΐνης;
• Τι είναι τα ψευδοδημητριακά;

Τα όσπρια είναι πολύτιμες πηγές πρωτεΐνης και ενέργειας για τα μονογαστρικά ζώα.

Περιλαμβάνουν πολλές καλλιέργειες όπως τα ξερά φασόλια, τα ξερά μπιζέλια, τα ρεβίθια και τις φακές, τα οποία είναι πλούσια σε πρωτεΐνες, φυτικές ίνες και μικροθρεπτικά συστατικά.

Αν και η σόγια είναι επίσης μέρος αυτής της λίστας, πολλές μελέτες έχουν εξετάσει την αντικατάστασή τους με άλλα όσπρια στη διατροφή των ζώων. Και βέβαια θα πρέπει να εξαιρεθεί η γενετικά τροποποιημένη σόγια.

2. Είναι τα έντομα βιώσιμη πρωτεΐνη ζωοτροφών;

Τα έντομα θεωρούνται ως εναλλακτική λύση με υψηλές δυνατότητες επειδή η παραγωγή εντόμων απαιτεί περιορισμένες ποσότητες νερού και γης και μπορούν να προσθέσουν αξία σε υποπροϊόντα χαμηλής αξίας.

• Ποιο είναι το έντομο που χρησιμοποιείται συνήθως στις ζωοτροφές;
• Γιατί να χρησιμοποιούμε έντομα ως τροφή για ζώα;
• Ποιοι είναι οι κανονισμοί για τη χρήση αλεύρου εντόμων στις ζωοτροφές;

Η μαύρη μύγα στρατιώτη ή Hermetia illucens είναι το πιο κοινό έντομο που χρησιμοποιείται στο άλευρο εντόμων για ζωοτροφή. Το ξηρό βάρος των προνυμφών Black Soldier Fly (BSFL) περιέχει έως και 50% ακατέργαστη πρωτεΐνη (CP), έως και 35% λιπίδια και έχει προφίλ αμινοξέων παρόμοιο με αυτό του ιχθυάλευρου. Αναγνωρίζονται και χρησιμοποιούνται ως εναλλακτικές πηγές πρωτεΐνης για τη διατροφή πουλερικών, χοίρων και πολλών ειδών ψαριών και γαρίδων. 

Είναι οι πρωτεΐνες των εντόμων το μέλλον της τροφής των πουλερικών; 

Η εναλλακτική πηγή τροφοδοσίας δημιουργείται κυρίως χρησιμοποιώντας αυτοματισμό.

Υπάρχει αυξανόμενο παγκόσμιο ενδιαφέρον για τη χρήση των εντόμων ως ιδιαίτερα εύπεπτης φυσικής πηγής πρωτεΐνης για τη διατροφή των πουλερικών.

Αυτό το τμήμα της αγοράς είναι μικρό αλλά αυξάνεται. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι οι πρωτεΐνες των εντόμων θα αυξηθούν εκθετικά τα επόμενα χρόνια καθώς η βιομηχανία πουλερικών και κτηνοτροφίας μαθαίνει περισσότερα για τα οφέλη.

Οφέλη από την πρωτεΐνη εντόμων

Στην άγρια ​​φύση, τα πουλερικά θα τρώνε φυσικά έντομα, τα οποία θεωρούνται πηγή τροφής πλούσιας σε πρωτεΐνες με υψηλή περιεκτικότητα σε ενέργεια, όπως το λαυρικό οξύ, ένα κορεσμένο λιπαρό οξύ C-12 με αποδεδειγμένη προστιθέμενη αξία, αντιμικροβιακές και αντιβακτηριακές ιδιότητες.

Αυτοματοποίηση της παραγωγής εντόμων

Ο αυτοματισμός είναι ένα σημαντικό συστατικό της βιομηχανίας εντόμων. «Βασικά, τα ρομπότ φροντίζουν τα έντομα. Ξέρουν τι πρέπει να κάνουν, πότε πρέπει να το κάνουν και μπορούν ακόμη και να προβλέψουν τι πρέπει να κάνουν την επόμενη μέρα», εξήγησε.

Για παράδειγμα, τα έντομα εκτρέφονται σε συνδεδεμένους δίσκους. Αυτοί οι δίσκοι διαθέτουν έξυπνους αισθητήρες που παρακολουθούν και παρακολουθούν πότε χρειάζεται τροφοδοσία ή νερό κ.λπ.

Ελαχιστοποίηση των απορριμμάτων

Η χρήση εντόμων για τη βιομετατροπή υποπροϊόντων από άλλη παραγωγή τροφίμων, όπως απορρίμματα τροφίμων, κοπριά και άλλα είδη γεωργικών αποβλήτων, θα μπορούσε ενδεχομένως να ελαχιστοποιήσει τα απόβλητα και να ανακυκλώσει τα θρεπτικά συστατικά, βελτιώνοντας τη βιωσιμότητα της αλυσίδας εφοδιασμού των πουλερικών. Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) θέτει αυστηρές οδηγίες σχετικά με τα έντομα που εκτρέφονται για ζωοτροφές.

Χρησιμοποιούνται κυρίως υποπροϊόντα που προέρχονται από τη βιομηχανία σίτου. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό γιατί στο τέλος της ημέρας, είναι θέμα ποιότητας, παράδοσης και τελικού προϊόντος.

Επιπλέον, τα έντομα μπορούν να εκτραφούν σε σημαντικό αριθμό σε εργοστασιακές συνθήκες μεγάλης κλίμακας που απαιτούν μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα από το σογιάλευρο και τα ιχθυάλευρα με μειωμένη χρήση γης και νερού και εκπομπές αποβλήτων και ρύπανσης. 

3. Πώς μπορούν τα φύκια να συμβάλουν στη βιωσιμότητα των ζωοτροφών;

Η συμμετοχή των φυκιών στις ζωοτροφές φαίνεται πολλά υποσχόμενη, καθώς πολλά είδη φυκιών έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και θα μπορούσαν να βοηθήσουν την παγκόσμια γεωργία να επιτύχει τους στόχους βιωσιμότητας. Για παράδειγμα, έγινε έρευνα για να διαπιστωθεί εάν η χρήση φυκιών στις τροφές των αγελάδων μπορεί να μειώσει τις εκπομπές. Και υπάρχουν επίσης στοιχεία ότι τα φύκια με τη μορφή πρόσθετων ζωοτροφών μπορούν να υποστηρίξουν την ανοσολογική λειτουργία του ζώου, γεγονός που συμβάλλει στη μείωση της χρήσης αντιβιοτικών.