Υποπροϊόντα τροφίμων: Ένα βιώσιμο συστατικό ζωοτροφών

Στο πλαίσιο της βιωσιμότητας γενικά και των παγκόσμιων τάσεων όπως η κλιματική αλλαγή και η σπανιότητα παραδοσιακών πρώτων υλών, υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη χρήση υποπροϊόντων από τη βιομηχανία τροφίμων και ποτών ως πρώτες ύλες των ζωοτροφών.

Είναι γεγονός ότι το ενδιαφέρον των πολιτών καταναλωτών θα μετατοπίζεται όλο και περισσότερο σε θέματα όπως η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, η διαχείριση των απορριμμάτων και η ευαισθητοποίηση σχετικά με τη διαφάνεια και την προέλευση των συστατικών των ζωοτροφών.

Η ασφάλεια των ζωοτροφών απαιτεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, σε ολόκληρη την αλυσίδα παραγωγής. Από τη συγκομιδή μέχρι τη σίτιση του ζώου, αλλά και με στόχο την κυκλική οικονομία, με την «μεταφορά» υποπροϊόντων από τη βιομηχανία τροφίμων και ποτών εντός της αλυσίδας ζωοτροφών. Εκτός από τη διατήρηση της θρεπτικής αξίας, τον μικροβιακό έλεγχο, την αποδοτικότητα της παραγωγής και άλλες πτυχές ποιότητας, η διαφάνεια σχετικά με την προέλευση των συστατικών είναι καθοριστική. Ειδικά για υποπροϊόντα, τα οποία μπορεί να έχουν πολύπλοκη προέλευση, καθώς μπορούν να αποτελούνται από διάφορα ανάμεικτα συστατικά.

Οι διατροφικές κρίσεις (διοξίνες, νόσος των τρελών αγελάδων, Αφλατοξίνη στο γάλα κ.α.) που προέκυψαν ανέδειξαν τις ζωοτροφές ως ένα από τους σημαντικότερους παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν την ποιότητα και την ασφάλεια των παραγόμενων ζωοτροφών. Ως το πρώτο στάδιο στη παραγωγή κτηνοτροφικών προϊόντων, αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο για την ασφάλεια του καταναλωτή ο οποίος καταναλώνει τα παραγόμενα προϊόντα όπως το γάλα και το κρέας.

Η Ε.Ε μέσω της θέσπισης και εφαρμογής Κοινοτικών Κανονισμών με βασικούς τους (ΕΚ) αριθ. 178/2002 για την ασφάλεια των τροφίμων και τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 183/2005 για την υγιεινή των ζωοτροφών, προσπαθεί να εφαρμόσει συστήματα παρακολούθησης και ελέγχου των διαφόρων υλικών που διακινούνται στη Κοινότητα, είτε αυτά παράγονται στην ίδια τη χώρα, διακινούνται από άλλα Κράτη Μέλη είτε εισάγονται από χώρες εκτός της Ε.Ε.

Η προσπάθεια επικεντρώνεται στη πρόληψη παρά στην αντιμετώπιση, με την εφαρμογή των αρχών του HACCP στις επιχειρήσεις ζωοτροφών καθώς και την εφαρμογή συστημάτων ιχνηλασιμότητας των προϊόντων τα οποία διακινούνται στα εδάφη της Ε.Ε.. Άλλο βασικό μέλημα της Ε.Ε, είναι οι ζωοτροφές που εισάγονται στην Κοινότητα να πληρούν τις γενικές απαιτήσεις που καθορίζονται βάση του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 178/2002 οι οποίες πρέπει να είναι κατά ελάχιστον αυτές που εφαρμόζονται και ισχύουν για τα προϊόντα που παράγονται στη κοινότητα.

Η εφαρμογή συστήματος αυξημένων ελέγχων σε συγκεκριμένα προϊόντα από συγκεκριμένες χώρες αλλά και συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης μεταξύ των κρατών μελών σε περίπτωση εντοπισμού μη συμμορφούμενου προϊόντος, διασφαλίζει ότι δεν θα φτάσουν στον κτηνοτρόφο ακατάλληλα υλικά με οποιεσδήποτε συνέπειες μπορεί αυτά να έχουν στην υγεία των ζώων ή στη καταλληλόλητα των παραγόμενων προϊόντων.

Οι ευκαιρίες να μειωθεί η ανάγκη για πρώτες ύλες ζωοτροφών ανθρώπινης ποιότητας είναι άφθονες και νέες καινοτομίες ανοίγουν συνεχώς δυνατότητες για να κάνουν την αλυσίδα παραγωγής ζωοτροφών πιο ευέλικτη και αποτελεσματική.

Ήδη, προσφέρονται λύσεις από τη συγκομιδή των συστατικών των ζωοτροφών, μέχρι την επεξεργασία των ζωοτροφών, τη σίτιση σε φάρμες και τελικά στη βιομηχανία τροφίμων και ποτών με τη μορφή συντήρησης υποπροϊόντων για την επιστροφή στην αλυσίδα των ζωοτροφών.

Στη βιομηχανία ζωοτροφών και τροφίμων υπάρχει η ευθύνη να παράγει ασφαλή, υπεύθυνα και βιώσιμα υλικά ζωοτροφών. Η Παγκόσμια Σύνοδος Κορυφής για την Ασφάλεια των Ζωοτροφών επιτρέπει τη σύνδεση μεταξύ όλων των μερών, εταιρείες παραγωγής ζωοτροφών (συστατικά) αλλά και φορείς πιστοποίησης εντός της αλυσίδας ζωοτροφών προς τροφική αλυσίδα, καθιστώντας την μια εξαιρετική ευκαιρία δικτύωσης, ανταλλαγής εμπειριών και έναρξης συνεργασίας για την κοινή ευθύνη της διατροφής του παγκόσμιου πληθυσμού με ασφαλή τρόπο.

Το πρόγραμμα Food to Feed Quality σημαίνει τη διατήρηση της αξίας των υποπροϊόντων τροφίμων και τη δρομολόγησή τους πίσω στην αλυσίδα τροφών με τη μορφή συστατικών ζωοτροφών. Αυτή η συνεχώς εξελισσόμενη επιλογή μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στη μείωση των χωματερών και στη χρήση υλικών ζωοτροφών υψηλής ποιότητας.

Μοιάζει με ένα υπέροχο όραμα βιωσιμότητας, το ζητούμενο είναι η επάρκεια αυτών των συστατικών για να έχουν πραγματικά αποτέλεσμα, καθώς και η ασφαλής χρήση, σύμφωνα με τα παγκόσμια πρότυπα ασφάλειας των ζωοτροφών, διατηρώντας παράλληλα τη θρεπτική αξία και την υγιεινή.