Κλιματική αλλαγή και μυκοτοξίνες -Ένας πολύπλοκος ιστός

Ο κίνδυνος μυκοτοξινών είναι ένα δυναμικό ζήτημα για τους παραγωγούς παγκοσμίως. Με τις προβλεπόμενες κλιματικές αλλαγές, σε συνδυασμό με την προσπάθεια για πιο βιώσιμες γεωργικές πρακτικές, όπως η μειωμένη άροση και η μείωση της χρήσης χημικών, ο κίνδυνος αυτός αναμένεται να εξελιχθεί ακόμη περισσότερο.

Καθώς οι μέσες παγκόσμιες θερμοκρασίες αναμένεται να αυξηθούν, οι σκέψεις προφανώς στρέφονται στον αντίκτυπο που θα έχει αυτό στην ανάπτυξη της μούχλας και στην επακόλουθη παραγωγή μυκοτοξίνης. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι πολύ πιο περίπλοκη, όπως καταγράφεται σε διάφορες μελέτες. Παράγοντες όπως η συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα, η ξηρασία και τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα επηρεάσουν τη λεπτή σχέση μεταξύ της μούχλας, του φυτού ξενιστή και του περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένων των ειδών παρασίτων και των φυτών που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο οι μυκοτοξίνες αποκτούν πρόσβαση στα αναπτυσσόμενα σιτάρια. Ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής θα εξαρτηθεί από τις τοπικές περιβαλλοντικές συνθήκες και τις συγκεκριμένες ποικιλίες φυτών που καλλιεργούνται. Αυτοί οι παράγοντες θα πρέπει να καθορίσουν σημαντικά κριτήρια όπως οι ημερομηνίες φύτευσης, ανθοφορίας και συγκομιδής που, μαζί με τις γεωργικές πρακτικές, όπως το όργωμα, η αμειψισπορά και η χρήση μυκητοκτόνου, θα καθορίσουν το επίπεδο παρουσίας μούχλας και την παραγωγή μυκοτοξινών. Αναπτύσσονται μοντέλα για να βοηθήσουν στην πρόβλεψη πιθανών αποτελεσμάτων. Ενώ πολλοί επισημαίνουν αυξημένο κίνδυνο από βασικές μυκοτοξίνες, όπως η αφλατοξίνη, η δεοξυνιβαλενόλη (DON) και η φουμονισίνη, ορισμένα σενάρια προβλέπουν μείωση του κινδύνου μυκοτοξίνης.

Περιβαλλοντική βιωσιμότητα: Μια νέα άποψη για την παραγωγικότητα των ζώων;

Τι σημαίνει αυτό; Τα τελευταία χρόνια, αρκετές δημοσιευμένες μετα-αναλύσεις έχουν αξιολογήσει τις επιδράσεις μεμονωμένων και πολλαπλών μυκοτοξινών στην απόδοση των ζώων σε είδη όπου υπάρχουν επαρκή δεδομένα. Αυτά έδειξαν ότι στους χοίρους και τα πουλερικά, μεμονωμένες μυκοτοξίνες έχουν ποικίλους βαθμούς επίδρασης στο μέσο ημερήσιο κέρδος μέσω της ικανότητάς τους να επηρεάζουν την πρόσληψη τροφής και την αποτελεσματικότητα της τροφής, με την επίδραση πολλαπλών μυκοτοξινών να είναι μεγαλύτερη από τις μεμονωμένες τοξίνες. Ιστορικά, θα το θεωρούσαμε κυρίως ως χαμένη οικονομική απόδοση. Ωστόσο, είναι τώρα όλο και πιο σημαντικό να το δούμε και μέσα από το πρίσμα της μειωμένης περιβαλλοντικής βιωσιμότητας λόγω των αυξημένων απαιτήσεων πόρων, κυρίως ζωοτροφών, που απαιτούνται για την επίτευξη του στόχου βάρους σφαγής. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τα μονογαστρικά είδη, όπου η συμβολή της τροφής στο συνολικό αποτύπωμα άνθρακα του συστήματος είναι σημαντική. Η παρουσία μυκοτοξίνης έχει καθαρό αποτέλεσμα στην αύξηση του αποτυπώματος άνθρακα της παραγωγής μειώνοντας την αποδοτικότητα των ζωοτροφών και τυχόν πρόσθετες επιπτώσεις στην υγεία των ζώων.

Η Πράσινη Συμφωνία και οι μυκοτοξίνες 

Η Πράσινη Συμφωνία που κυκλοφόρησε πρόσφατα είναι το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης να καταστήσει την οικονομία της ΕΕ πιο βιώσιμη, με έναν κλιματικά ουδέτερο στόχο για το 2050. Είναι οι μυκοτοξίνες μεγάλη υπόθεση σε αυτό;

Στρατηγικές διαχείρισης πριν από τη συγκομιδή — η ποικιλία των σπόρων, οι μέθοδοι άροσης, η αμειψισπορά και η χρήση φυτοφαρμάκων είναι γνωστό ότι επηρεάζουν το επίπεδο μόλυνσης από μυκοτοξίνες στην επόμενη καλλιέργεια. Δεδομένων των σχεδίων στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας για αύξηση της δέσμευσης άνθρακα μέσω πιο φιλικών προς το περιβάλλον πρακτικών άροσης και μείωσης της χρήσης χημικών, ο αριθμός των στρατηγικών διαχείρισης πριν από τη συγκομιδή που συμβάλλουν στη μείωση του κινδύνου μυκοτοξίνης θα μειωθεί ή θα αφαιρεθεί από την εργαλειοθήκη του αγρότη. Είναι δύσκολο να προβλεφθεί επακριβώς ο αντίκτυπος που θα έχουν αυτές οι πολιτικές στα μελλοντικά επίπεδα μυκοτοξινών. Ωστόσο, δεδομένου του μεταβαλλόμενου τοπίου, τόσο από περιβαλλοντική αλλά και μελλοντικά, από νομοθετική άποψη, είναι αναπόφευκτο οι παραγωγοί να πρέπει να προσαρμόσουν τις επιχειρήσεις τους.

Νέες μέθοδοι για ένα πρόγραμμα διαχείρισης μυκοτοξινών 

Υπήρξαν θετικές εξελίξεις σε νέους τομείς διαχείρισης μυκοτοξινών: από βιοπαρασιτοκτόνα και βιοδιεγερτικά έως ανταγωνιστικές στρατηγικές αποκλεισμού, χρησιμοποιώντας μη τοξικογόνα στελέχη Aspergillus. Αν και αυτές οι μέθοδοι δεν είναι τέλειες, προσφέρουν θετικά εργαλεία για τον έλεγχο της αφλατοξίνης, η οποία προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία από την άποψη της ασφάλειας των τροφίμων. Άλλες έννοιες μετά τη συγκομιδή περιλαμβάνουν τον καθαρισμό και την επεξεργασία των σιτηρών, η οποία έχει διαφορετικές επιπτώσεις ανάλογα με την ακριβή φύση του κόκκου, τις μυκοτοξίνες που υπάρχουν και τα στάδια επεξεργασίας. Στάδια όπως το κοσκίνισμα, ο καθαρισμός και η θερμική επεξεργασία μπορούν να επηρεάσουν θετικά το επίπεδο των μυκοτοξινών. Ωστόσο, τα αποτελέσματα ποικίλλουν και δεν καταλήγουν σε κόκκους χωρίς μυκοτοξίνες.

Ενώ οι παραγωγοί σιτηρών, ιδιαίτερα εκείνοι στην Ευρώπη, φαίνονται έτοιμοι να αντιμετωπίσουν ένα περιορισμένο σύνολο εργαλείων διαχείρισης καλλιεργειών για τη μείωση της απειλής της μυκοτοξίνης, οι παραγωγοί ζώων θα πρέπει να κατανοούν την παραγωγή τους από μια ολοένα και πιο περιβαλλοντική άποψη. Από αυτές τις δύο ομάδες παραγωγών, θα υπάρχει απαίτηση για τη βιομηχανία τροφίμων και ζωοτροφών να κατανοεί καλύτερα τα επίπεδα μόλυνσης από μυκοτοξίνες και να ενεργεί αναλόγως σε σχέση με τις ισχύουσες σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις.

Πηγή: https://www.allaboutfeed.net/specials/climate-change-and-mycotoxins-untangling-a-complex-web/

Μετάφραση και Επιμέλεια: Κ. Μυλωνά