Η κρίση στις τιμές των λιπασμάτων και οι επιπτώσεις της

Καθώς οι τιμές των λιπασμάτων αυξάνονται, οι αγρότες έχουν να αντιμετωπίσουν δύσκολες καταστάσεις. Οι αγορές λιπασμάτων υφίστανται πρωτοφανή σοκ στην προσφορά και τιμές ρεκόρ. Αυτό σημαίνει υψηλότερες τιμές για κάθε πιάτο φαγητού.

Οι αυξημένες τιμές ωθούν τα λιπάσματα σε επίπεδα ρεκόρ, μια εξέλιξη που έχει μεγάλες επιπτώσεις στο κόστος των γεωργικών εισροών. Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι περίπου το 20% του κόστους για την καλλιέργεια καλαμποκιού μπορεί να αποδοθεί σε λίπασμα.

Η αγορά λιπασμάτων βλέπει τιμές σε ή κοντά σε επίπεδα ρεκόρ λόγω ποικίλων παραγόντων προσφοράς και ζήτησης. Οι τιμές αυξάνονται τόσο γρήγορα που ξεπερνούν τα επίπεδα πριν από την οικονομική κρίση του 2008.

Τα προβλήματα δεν θα μπορούσαν να έρθουν σε χειρότερη στιγμή για τις γεωργικές αλυσίδες εφοδιασμού. Οι παγκόσμιες τιμές των τροφίμων έχουν αυξηθεί περισσότερο από 30% τους τελευταίους 12 μήνες για να φτάσουν σε υψηλό δεκαετίας, καθώς η κλιματική αλλαγή καταστρέφει τις καλλιέργειες και το πλήγμα της πανδημίας πιέζει επιπλέον την παραγωγή. Εν τω μεταξύ, περίπου το ένα 10ο του κόσμου δεν έχει ήδη αρκετά για να φάει. Η κρίση των λιπασμάτων σημαίνει ότι οι κύριες βασικές καλλιέργειες -καλαμπόκι, ρύζι και σιτάρι – βρίσκονται σε περαιτέρω κίνδυνο. 

Περίπου το 30% των καλλιεργητών καφέ στη Βραζιλία δεν έχουν λάβει τα λιπάσματα που έχουν παραγγείλει, ή χειρότερα, δεν βρίσκουν να αγοράσουν.

Αντίδραση COPA–COGECA (αγροτικές και συνεταιριστικές οργανώσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο) -19.11.2021

Για αρκετούς μήνες, η Copa και η Cogeca αμφισβήτησαν τη χρησιμότητα των μέτρων αντιντάμπινγκ που εφαρμόζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τα λιπάσματα. Με τιμές ρεκόρ αυτόν τον χειμώνα και την κατάσταση να γίνεται ολοένα και πιο δυσβάσταχτη σε επίπεδο εκμετάλλευσης, η ΓΔ Εμπορίου της ΕΕ αποφάσισε να ξεκινήσει έρευνα σχετικά με τον πραγματικό αντίκτυπο αυτών των δασμών αντιντάμπινγκ. Η Copa και η Cogeca χαιρετίζουν αυτό το πρώτο βήμα που θα μπορούσε να οδηγήσει στην άρση των φόρων αντιντάμπινγκ και ζητούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ενεργήσει γρήγορα.

Από τις αρχές του 2021, οι τιμές των αζωτούχων λιπασμάτων έχουν τριπλασιαστεί. Αντιπροσωπεύουν πλέον το 55% του κόστους εισροών των καλλιεργειών στην Ευρώπη. Εκτός από αυτήν την αύξηση, οι όγκοι που προσφέρονται εκτός εποχής ήταν χαμηλότεροι από το συνηθισμένο και ήδη οι διανομείς δεν είναι σίγουροι ότι θα μπορέσουν να ανταποκριθούν σε όλες τις απαιτήσεις των αγροτών μέχρι την περίοδο της άνοιξης σε πολλά κράτη μέλη. Αυτές οι συνθήκες διακυβεύουν σε μεγάλο βαθμό τις παραγωγικές ικανότητες των καλλιεργητών, οι οποίοι είναι εκτεθειμένοι τόσο στην αστάθεια της διεθνούς αγοράς καλλιεργειών όσο και σε στρεβλώσεις του ανταγωνισμού με άλλους αγρότες παγκοσμίως σε μια υπερβολικά προστατευμένη ευρωπαϊκή αγορά λιπασμάτων. 

Η τιμή των λιπασμάτων, ιδίως του διαλύματος αζώτου (UAN), συνδέεται με την αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης λιπασμάτων και των τιμών του φυσικού αερίου και των θαλάσσιων μεταφορών, καθώς και με τον ανεπαρκή ανταγωνισμό στην εγχώρια αγορά της ΕΕ. Αυτό που γίνεται λιγότερο συχνά κατανοητό από το κοινό είναι ότι οι τελωνειακοί φραγμοί για τους φόρους αζώτου και αντιντάμπινγκ στα λιπάσματα UAN  που ισχύουν σε επίπεδο ΕΕ, έχουν γίνει σημαντικό εμπόδιο για τους αγρότες και τους εκθέτουν σε υπερβολικές τιμές και πραγματικό κίνδυνο έλλειψης εφοδιασμού. Εν τω μεταξύ, οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες λιπασμάτων, που αντιμετωπίζουν τόσο υψηλό κόστος παραγωγής όσο και υψηλές τιμές πώλησης, συνεχίζουν να έχουν υπερβολικά περιθώρια κέρδους.

Αντιδρώντας στην έναρξη της έρευνας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με τα εμπόδια στις εισαγωγές που προστατεύουν τον τομέα των λιπασμάτων, ο Tim Cullinan, Αντιπρόεδρος της Copa, δήλωσε: «Αυτό είναι ένα πρώτο βήμα, η Επιτροπή αποφάσισε να ακούσει τις ανησυχίες που εκφράζονται από την γεωργική κοινότητα για την υπερπροστατευμένη αγορά λιπασμάτων. Με τιμές UAN άνω των 750 €/τόνο, υπάρχει σαφής ανάγκη για ταχεία δράση, καθώς η κατάσταση παραμένει τεταμένη σε πολλά κράτη μέλη. Ως εκ τούτου, ελπίζουμε ότι η έρευνα που ξεκίνησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να ολοκληρωθεί εντός ενός χρονικού πλαισίου που θα λαμβάνει υπόψη την κρίσιμη κατάσταση στα αγροκτήματα».