Οι κτηνίατροι των ζώων συντροφιάς ως ήρωες της Ενιαίας Υγείας

Η Ενιαία Υγεία είναι μια έννοια που περιλαμβάνει την κατανόηση ότι η υγεία των ανθρώπων, των ζώων και του κοινού μας περιβάλλοντος αλληλοσυνδέονται.

Η Ενιαία Υγεία περιλαμβάνει πολύ περισσότερα από τα λοιμώδη νοσήματα αλλά αυτά αποτελούν ένα τυπικό παράδειγμα: πολλές ζωοανθρωπονόσοι δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν απο-τελεσματικά χωρίς την προσέγγιση της Ενιαίας Υγείας. Οι συνδέσεις μεταξύ ανθρώπων, ζώων, τροφίμων, ζωοτροφών και του περιβάλλοντος δεν μπορούν να παραβλέπονται.

Παγκόσμια και Τοπική Ενιαία Υγεία

Η έννοια της Ενιαίας Υγείας αναγνωρίζεται και γίνεται αποδεκτή σε παγκόσμιο επίπεδο από την Τριμελή Επι-τροπή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (World Health Organization, WHO), τη Διεθνή Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (Food and Agriculture Organization of the United Nations, FAO) και τον Παγκόσμιο Οργανισμό για την Υγεία των Ζώων (World Organisation for Animal Health, OIE), και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (European Food Safety Authority, EFSA) και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόλη-ψης και Ελέγχου Νοσημάτων (European Centre for Disease Prevention and Control, ECDC). Οι επίσημες συνεργασίες μεταξύ ινστιτούτων, όπως η συγχρηματοδοτούμενη από την ΕΕ κοινοπραξία EJP Ενιαίας Υγείας, διευκολύνουν και υποστηρίζουν τη συνεργασία μεταξύ διαφόρων πεδίων σχετικών με την Ενιαία Υγεία και στοχεύουν στο να βελτι-ώσουν την ετοιμότητα. Η Ενιαία Υγεία είναι από τη φύση της διεθνής, αλλά αφορά και σε τοπικό επίπεδο.

Οι κτηνίατροι εργάζονται καθημερινά για καλύτερη Ενιαία Υγεία. Το κτηνιατρικό επάγγελμα έχει ενεργά υπο-στηρίξει την Ενιαία Υγεία, αλλά η προσοχή συχνά συγκε-ντρώνεται στους κτηνιάτρους των παραγωγικών ζώων και τους κτηνιάτρους που εργάζονται στην ασφάλεια των τροφίμων. «Veterinarians are our #OneHealth heroes!» έγραψε στο Twitter o @FaoLivestock για την Παγκόσμια Ημέρα Κτηνιατρικής, στις 24 Απριλίου του 2021, χωρίς να προσδιορίσει την ειδίκευση των κτηνιάτρων.

Η Ενιαία Υγεία ως έννοια είναι κοντά στην καθημερινή εργασία των κτηνιάτρων των ζώων συντροφιάς στην κλινική πράξη, σε διάφορες τοποθεσίες πάνω στον πλανήτη που όλοι μοιραζόμαστε. Η υγεία των ζώων συντροφιάς συν-δέεται στενά με την υγεία των ιδιοκτητών τους και άλλων ανθρώπων, καθώς και με την υγεία άλλων ζώων. Θα πρέπει να τονιστεί ότι η Ενιαία Υγεία περιλαμβάνει επίσης τις θετικές πλευρές και τα πλεονεκτήματα του να έχει κάποιος ζώα συντροφιάς, και το πώς οι κτηνίατροι έχουν την εμπειρία να παρέχουν συμβουλές σχετικά με μέτρα που εξασφαλίζουν την ασφαλή ιδιοκτησία των ζώων, τις δραστηριότητες στις οποίες βοηθούν τα ζώα, και τα ζώα που παρέχουν υπηρεσίες σε άτομα με ειδικές ανάγκες. Γενικότερα, οι κτηνίατροι των ζώων συντροφιάς έχουν πολλές μοναδικές ευκαιρίες να επιφέρουν την αλλαγή ως ήρωες τις Ενιαίας Υγείας.

Επιπλέον, η Ενιαία Υγεία αφορά και την υγεία των κτηνιάτρων. Οι κτηνίατροι μπορεί να εκτεθούν σε πολυάριθμα παθογόνα που προκαλούν ζωοανθρωπονόσους κατά την εργασία τους, και η απόδοση ιδιαίτερης προσοχής από μέρους τους μπορεί να μειώσει τους επαγγελματικούς κινδύνους υγείας. Η Ενιαία Υγεία είναι μια έννοια που αφορά τους κτηνιάτρους καθημερινά, τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε τοπικό επίπεδο.

Μοναδικές ευκαιρίες που μπορούν να επιφέρουν την αλλαγή 

Η παροχή ιατρικής φροντίδας στα ζώα συντροφιάς συχνά αποτελεί μέρος ενός μεγαλύτερου σκοπού από την υγεία των ίδιων των ζώων στα οποία απευθύνεται. Ένας σημαντι-κός στόχος μπορεί να είναι η προστασία της ανθρώπινης υγείας, υπό την οπτική γωνία της Ενιαίας Υγείας. Τέτοια παραδείγματα είναι οι εμβολιασμοί έναντι της λύσσας και οι ανθελμινθικές θεραπείες έναντι των παρασίτων που προ-καλούν ζωοανθρωπονόσους. Ο ρόλος των κτηνιάτρων των ζώων συντροφιάς ως ηρώων της Ενιαίας Υγείας είναι κρίσιμος στη διάδοση της σημασίας για την ανθρώπινη υγεία, π.χ. της θεραπείας των σκύλων έναντι των Echinococcus spp. και της πρόληψης και πρώιμης διάγνωσης των Dirofilaria spp. στους σκύλους, ειδικά σε περιοχές όπου έχουν πρόσφατα βρεθεί τα παράσιτα αυτά που μπορούν να προκαλέσουν ζωοανθρωπονόσους. Ο ρόλος των κτηνιάτρων αναγνωρί-ζεται στην Ενιαία Υγεία για την μοναδική τους εμπειρία και τις επαγγελματικές τους συμβουλές.

Ο  κίνδυνος  ζωοανθρωπονόσων  από  τη  χορήγηση  δίαιτας με ωμό κρέας στα κατοικίδια ζώα έχει αποδειχθεί ξεκάθαρα και η πρακτική αυτή θα πρέπει να αποθαρρύνεται υπό το φως της Ενιαίας Υγείας. Δίαιτα με ωμό κρέας έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί κίνδυνο π.χ. για μόλυνση από T.   gondii της γάτας, η οποία πρέπει και μπορεί να προληφθεί αποτελεσματικότερα, για τη διασφάλιση της υγείας τόσο των γατών, όσο και άλλων ζώων και ανθρώπων.Οι άνθρωποι και τα ζώα συντροφιάς μπορούν να μο-λυνθούν από πληθώρα παθογόνων μικροοργανισμών που προκαλούν ζωοανθρωπονόσους, και η μετάδοση μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να είναι αμφίδρομη. Επιπλέον, πολλές από τις λοιμώξεις αντιμετωπίζονται με τα ίδια ή παρόμοια φάρμακα, καθιστώντας χαρακτηριστικό παράδειγμα Ενιαίας Υγείας την ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά.

Η επίγνωση, η πρόληψη και η διάγνωση σε πρώιμα στάδια των ζωοανθρωπονόσων είναι σημαντικές για την Ενιαία Υγεία. Η ετοιμότητα για την πρώιμη ανίχνευση νέων παθογόνων και νοσημάτων, και παθογόνων που μολύνουν νέα είδη ξενιστή είναι κρίσιμη. Τα ζώα συντροφιάς μοιράζο-νται το περιβάλλον με τους ιδιοκτήτες τους και ορισμένες φορές με άλλα ζώα, και είναι με τον τρόπο αυτόν ομοίως εκτεθειμένα και μπορούν να αποτελούν φραγμό ή ένδειξη εμφάνισης και παρουσίας παθογόνων, καθώς και άλλων απειλών για την Ενιαία Υγεία.

Πόσο έτοιμοι είμαστε για μια πιθανή νέα ζωοανθρωπονόσο που θα μπορούσε να προκύψει από την αλληλεπίδραση ανθρώπων και ζώων συντροφιάς, ή για κάποια άλλη (π.χ. χημική) απειλή από το κοινό περιβάλλον που να εκδηλωθεί πρώτα στα ζώα συντροφιάς, ή για μια πανδημία όπου ο ρόλος των ζώων συντροφιάς θα ήταν ουσιώδης;

Μαζί για την Ενιαία Υγεία 

Υπάρχουν ενθαρρυντικά παραδείγματα συνεργασίας για Ενιαία Υγεία μεταξύ των κτηνιάτρων διαφόρων ειδικοτήτων, και μεταξύ των κτηνιάτρων και των γιατρών, ωστόσο θα μπορούσαν να γίνουν περισσότερα. Για την Ενιαία Υγεία, πρέπει να συνεργαστούμε και να προβάλλουμε κοινά, ξεκάθαρα μηνύματα.

Επιπρόσθετα, η έννοια της Ενιαίας Υγείας απαιτεί τη συνεργασία πολλών τομέων και πολλών ειδικοτήτων και από άλλες ομάδες ειδικών. Η δημιουργία εμπιστοσύνης και συνεργασίας με άλλα επιστημονικά πεδία είναι σημαντική σε καιρούς ηρεμίας, όταν δεν υπάρχει άμεση απειλή που πρέπει να αντιμετωπιστεί από όλους ταυτόχρονα. Οι κτηνίατροι, συμπεριλαμβανομένων και αυτών των ζώων συντροφιάς, είναι καίριοι συνεργάτες  για την Ενιαία Υγεία.

Pikka Jokelainen  DVM, PhD, Adj. professor (zoonotic parasitology) – Infectious Diseases P

Πηγή: Περιοδικό ΙΑΤΡΙΚΗ ΖΩΩΝ ΣΥΝΤΡΟΦΙΑΣ – Τόμος 10-Τεύχος 1, 2021 https://hjcam.hcavs.gr/index.php/hjcam/issue/view/8/21