Το 70% των χημικών στην Ε.Ε. είναι ανεξέλεγκτα

H E.E. έχει αποτύχει να εφαρμόσει τα μέτρα στα οποία έχει δεσμευθεί, προκειμένου να καταστούν ασφαλή τα 22.000 χημικά προϊόντα που παράγονται στις χώρες της Ένωσης, επειδή της λείπουν τα ανάλογα μέσα ελέγχου.

Το Ευρωπαϊκό Περιβαλλοντικό Γραφείο (ΕΕΒ), μία από τις σημαντικές ευρωπαϊκές ΜΚΟ στον τομέα του περιβάλλοντος -πρόκειται στην πραγματικότητα για ένα δίκτυο 134 οργανώσεων σε ολόκληρη την ήπειρο. Σε μελέτη που δόθηκε στη δημοσιότητα (https://eeb.org/chemical–evaluation–report–achievements–challenges–and–recommendations–after–a–decade–of–reach) για τα 10 χρόνια της εφαρμογής της οδηγίας Reach σημειώνεται, ότι έγιναν 1952 έλεγχοι 700 χημικών ουσιών από την αρμόδια υπηρεσία της Ε.Ε. (ECHA). Πρόκειται για το 10% σε ντοσιέ των ουσιών που είχαν καταχωρηθεί στη σχετική βάση δεδομένων.

Εκτεταμένοι έλεγχοι ολοκληρώθηκαν τον Δεκέμβριο του 2018 σε 94 ουσίες από τις οποίες σχεδόν οι μισές (49% ή 46) βρέθηκαν να είναι επικίνδυνες στην παρούσα εμπορική χρήση τους. Ακόμα τα κράτη-μέλη κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι από τις 196 υπό εξέταση χημικές ουσίες 126 δεν συνοδεύονταν από πληροφορίες τέτοιες που να καθιστούν κατάλληλη την κυκλοφορία τους στην ευρωπαϊκή αγορά.

H συντάκτρια της μελέτης επισημαίνει ότι:

-Οι περισσότεροι παραγωγοί χημικών δεν έχουν μπει στον κόπο να ανανεώσουν με επικαιροποιημένα στοιχεία τον αρχικό τους φάκελλο. Οι συντάκτες της έκθεσης προτείνουν οι κατασκευαστές χημικών που δεν έχουν δώσει στοιχεία να στερούνται πρόσβασης στις ευρωπαϊκές αγορές (no data,no market).

-Οι ουσίες κατά την επαφή τους με τον άνθρωπο προκαλούν καρκίνο, αναπνευστικά προβλήματα, δερματολογικά προβλήματα ανάλογα με τον βαθμό τοξικότητάς τους. Mεταξύ τους περιλαμβάνεται και μια ουσία, (το πινένιο Μοριακή φόρμουλα:C10H16) που χρησιμοποιείται στην Ελλάδα σε χριστουγεννιάτικα σουβενίρ αλλά και κατά κόρον σε κάποιες συσκευασίες ειδών αποσμητικών χώρου, ιδιαίτερα στα “ελατάκια” που κρεμούσαμε παλαιότερα στα εσωτερικά των αυτοκινήτων.

Σύμφωνα με το περιοδικό «Χημικά Χρονικά»: «…Το πινένιο εμφανίζεται με δύο ισομερή, το α-πινένιο και το β-πινένιο. To πινένιο είναι ένα δικυκλικό μονοτερπένιο. Και οι δύο μορφές του είναι σημαντικά συστατικά της ρητίνης του πεύκου, ενώ βρίσκονται επίσης στις ρητίνες πολλών άλλων κωνοφόρων».

-Στη λίστα της ευρωπαϊκής υπηρεσίας για τα χημικά την κορυφαία θέση κατέχουν Γερμανοί κατασκευαστές. Για την ουσία που θεωρείται επικίνδυνη και κυκλοφορεί στην Ελλάδα δεν έχει ληφθεί κάποιο ρυθμιστικό μέτρο, όπως άλλωστε έχει γίνει και στις περισσότερες χώρες της ΕΕ (στην Γερμανία το 1/3 των χημικών θεωρείται προβληματικό με πρωταθλητή το Μπισφενόλ, που χρησιμοποιείται σε μια σειρά καταναλωτικών προϊόντων).

Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Χημικών το χαρακτήρισε «είδος που χρήζει πολύ μεγάλου προβληματισμού».

Να σημειωθεί ότι η ευρωπαϊκή υπηρεσία χημικών επέμεινε στο διάστημα της δεκαετίας που ισχύει η οδηγία σε μέτρα που προέτρεπαν στην αυτορρύθμιση, όπως γράμματα στους παραγωγούς, ανεπίσημες επαφές με τις εταιρείες που είχαν πρόβλημα στις «τιμές» τοξικότητας των προϊόντων χωρίς στο 50% των περιπτώσεων να υπάρχει και πάλι συμμόρφωση.

Η συντάκτρια της έκθεσης κ.Χέλεν Λούνεν συστήνει μια επίσπευση της διαδικασίας καταγραφής και επαλήθευσης των χημικών, ενώ η υπεύθυνη για τα χημικά του ευρωπαϊκού γραφείου περιβάλλοντος κ.Τατιάνα Σάντος δήλωσε ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση πρώτα δίνει πρόσβαση στα χημικά στην αγορά και στη συνέχεια προσπαθεί να βάλει και πάλι το τζίνι στο μπουκάλι». Να σημειωθεί ότι αν είχε υπογραφεί η συνθήκη Ε.Ε.-ΗΠΑ για το εμπόριο, τα στάνταρντς της Reach θα είχαν πιθανότατα καταργηθεί, καθώς στην Ε.Ε. είναι αυστηρότερα από ό,τι στις ΗΠΑ.

Η μελέτη που χρηματοδοτήθηκε από το υπουργείο Περιβάλλοντος της Δανίας και το πρόγραμμα Life της Ε.Ε. δημοσιεύεται σήμερα κατ’ αποκλειστικότητα στην “Κ” στην Ελλάδα και έχει τίτλο «Επιτεύγματα και προβλήματα από την εφαρμογή της Reach».

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 02.04.2019, Τάσος Tέλογλου