Έλεγχοι στο Γάλα

Το τεχνολογικό περιοδικό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Cordis» υποστηρίζει ότι οι έλεγχοι στο γάλα αναμένεται να γίνονται πολύ γρήγορα μέσα στην προσεχή τριετία, χάρη σε μια νέα πρωτοποριακή μέθοδο, η οποία ελέγχει το γάλα και τα παράγωγά του μέσα σε μόλις πέντε λεπτά.

Το γάλα και τα γαλακτομικά προϊόντα είναι τα πλέον βασικά είδη διατροφής στον πλανήτη. Οι έλεγχοι πρέπει να είναι διαρκείς, αποτελεσματικοί και ταχείς. Η γρήγορη διεκπεραίωση των ελέγχων για βακτήρια και άλλους επιβλαβείς μικροοργανισμούς θα βοηθήσει τη γαλακτοβιομηχανία να παράξει ταχύτερα, καλύτερης ποιότητας γάλα και μάλιστα μειώνοντας το κόστος.

«Η ασφάλεια των τροφίμων είναι ένα πιεστικό ζήτημα που επηρεάζει τις βιομηχανίες τροφίμων, και η βιομηχανία γαλακτοκομικών προϊόντων δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση», λέει ο ειδικός στην ασφάλεια τροφίμων Στέφανο Τοφανίν.

Όπως και κάθε άλλος τύπος τροφίμων, το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα μπορούν να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία των καταναλωτών εάν μολυνθούν. Οι επιβλαβείς μικροοργανισμοί εισάγονται συνήθως στο γάλα μέσω λοιμώξεων μαστού, όπως ο σταφυλόκοκκος, ή λόγω προβλημάτων υγιεινής, όπως το βακτήριο E. coli.

Το γάλα μπορεί επίσης να μολυνθεί με χημικά όπως αντιβιοτικά, μυκοτοξίνες και φυτοφάρμακα, μέσω του νερού ή της τροφής που καταναλώνουν οι αγελάδες ή μέσω ανεπαρκούς ελέγχου του εξοπλισμού και των εγκαταστάσεων αποθήκευσης. Έτσι, προκειμένου να αποφευχθεί η «εισβολή» μολυσμένου γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων στην τροφική αλυσίδα, οι δοκιμές διεξάγονται σε όλη τη διαδικασία παραγωγής.

Οι κλασικές δοκιμές που αφορούν την ποιότητα και την ασφάλεια του γάλακτος είναι προς το παρόν μια δαπανηρή και χρονοβόρα διαδικασία. Ωστόσο, το πρόσφατα χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση σχέδιο με την ονομασία MOLOKO, ανακάλυψε έναν τρόπο να μειώσει δραματικά το κόστος και τον χρόνο που χρειάζεται για να ανιχνευτούν οι επιβλαβείς ουσίες, οι οποίες μολύνουν τη βασικότατη αυτή τροφή.

Ειδικότερα, ο νέος αισθητήρας MOLOKO είναι ικανός να διαπιστώσει και να προειδοποιήσει, σε μόλις 5 λεπτά, εάν το γάλα περιέχει βλαβερούς μικροοργανισμούς ή χημικά, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε μικρότερη απώλεια γάλακτος και χαμηλότερη χρήση αντιβιοτικών στη φάση παραγωγής και επεξεργασίας της γαλακτοκομικής βιομηχανίας.

Οπτικός αισθητήρας

Πώς όμως λειτουργεί η συσκευή, η οποία προς το παρόν βρίσκεται σε πειραματικό στάδιο; Το όλο εγχείρημα βασίζεται σ’ έναν υψηλής τεχνολογίας οπτικό αισθητήρα, ο οποίος κατασκευάζεται χρησιμοποιώντας τέσσερις δομικές μονάδες υψηλής τεχνολογίας: τρανζίστορ οργανικής εκπομπής φωτός, οργανικούς φωτοανιχνευτές, τεχνολογία ανασυνδυασμένων αντισωμάτων και μια ανοδομημένη πλασμονική επιφάνεια.

Το τελευταίο, ένα νανοπλασματικό πλέγμα, υποστηρίζεται από ισχυρή τεχνολογία διαλογής που ονομάζεται συντονισμός επιφανειακού πλασμονίου (SPR). Εξαιρετικά ευαίσθητο το SPR παρέχει πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο σχετικά με το πώς αλληλοεπιδρούν συγκεκριμένοι, προ-προγραμματισμένοι υποδοχείς με επιλεγμένα βακτήρια, τοξίνες, αντιβιοτικά και άλλες επιβλαβείς ουσίες.

«Η ανίχνευση και η διερεύνηση των μολυσμένων ουσιών σε υγρά αποτελεί έναν ταχύτατα αναπτυσσόμενο τομέα», τονίζει στο «Cordis» ο ερευνητής του Ιταλικού Εθνικού Ερευνητικού Συμβουλίου και ο συντονιστής του έργου Στέφανο Τοφανίν, ο οποίος προσθέτει ότι «μέχρι πρόσφατα οι οπτικοί περιορισμοί, το υψηλό κόστος και οι περιορισμοί στον αριθμό παραμέτρου που ανιχνεύτηκε εμπόδιζαν τη χρήση του SPR εκτός εργαστηρίου. Τώρα όμως διαθέτουμε μια μοναδική, ολοκληρωμένη αρχιτεκτονική ανίχνευσης με το MOLOKO να μπορεί να προσφέρει σε λίγα λεπτά μια προηγμένη ανάλυση γαλακτοκομικών προϊόντων».

Κατάλληλο για χρήση από τεχνικούς καθώς και από μη ειδικούς που εργάζονται σε αγροκτήματα, ο φορητός βιοαισθητήρας πραγματοποιεί σάρωση για 10 μολυσματικές ουσίες (μυκοτοξίνες, αντιβακτηριακά φάρμακα και σταφυλοκοκκικές εντεροτοξίνες) και παρέχει γρήγορα αποτελέσματα. Επιπροσθέτως μάλιστα το σύστημα αισθητήρων μπορεί να ενσωματωθεί σε μηχανή αρμέγματος για ανίχνευση inline.

Ο βιοαισθητήρας είναι επίσης προγραμματισμένος να ελέγχει για δύο πρωτεΐνες (κάπα καζεΐνη και γαλακτοφερρίνη) που μετρούν την ποιότητα γάλακτος και άλλων γαλακτοκομικών προϊόντων. Η πρωτεΐνη γάλακτος β-καζεΐνης, ειδικότερα, αποτιμάται στη βιομηχανία τυριού για την ικανότητά της να πήζει γρήγορα, παράγοντας υψηλές αποδόσεις στερεού τυριού, με τους γαλακτοκομικούς μεταποιητές να πληρώνουν συνήθως περισσότερο για το γάλα που περιέχει τη συγκεκριμένη πρωτεΐνη.

Συμπερασματικά, χάρη στη βοήθεια του νέου οπτικού αισθητήρα, οι αγρότες θα είναι σε θέση, μέχρι το 2021, οπότε θα τελειοποιηθεί, να προσαρμόσουν τα προγράμματα αναπαραγωγής τους, εκτρέφοντας αγελάδες που παράγουν γάλα που περιέχει πρωτεΐνες υψηλής αξίας.

«Με αυτό το σύστημα αισθητήρων, οι αγρότες θα έχουν τη δυνατότητα να κατανοήσουν την υγεία των αγελάδων τους, τα γαλακτοκομεία θα είναι σε θέση να κάνουν στιγμιαίες κρίσεις σχετικά με τους μολυντές στο γάλα και οι επεξεργαστές θα μπορούν να παρακολουθούν τον ποιοτικό έλεγχο», καταλήγει ο Τοφανίν.

Πηγή: gala.jpg, Δημήτρης Φαναριώτης