Διεπαγγελματικές Οργανώσεις: Μπορούν να έχουν ουσιαστικό ρόλο στην ανάπτυξη, αλλά με ποιες προϋποθέσεις;

Οι Διεπαγγελματικές Οργανώσεις (ΔΟ) είναι νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, αναγνωρισμένες από το ΥΠΑΑΤ, που έχουν ως μέλη συλλογικούς φορείς των διάφορων οικονομικών δραστηριοτήτων από όλα ή ορισμένα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας του ίδιου προϊόντος.

Σκοπός τους είναι η επεξεργασία πολιτικών, με τη σύναψη διεπαγγελματικών συμφωνιών, που γίνονται αποδεκτές από την πολιτεία, η ανάπτυξη των δραστηριοτήτων των μελών τους, η βελτίωση της απόδοσης στην εφοδιαστική αλυσίδα και η επίλυση συλλογικών προβλημάτων των μελών τους, εφόσον δεν αντιβαίνουν στην εθνική και κοινοτική νομοθεσία.

Με βάση τα παραπάνω, οι ΔΟ έρχονται να καλύψουν το πεδίο της συνεργασίας μεταξύ των οργανώσεων που εκπροσωπούν τους επαγγελματικούς κλάδους της αλυσίδας από την παραγωγή μέχρι την κατανάλωση. Όσο περισσότερα επαγγέλματα συμμετέχουν οργανωμένα, ίσως τόσο καλύτερα, αλλά με την απαραίτητη προϋπόθεση της συμμετοχής του κλάδου της παραγωγής, των κτηνοτρόφων στην περίπτωση του κρέατος, με τη μορφή της θεσμοθετημένης αντιπροσώπευσής τους.

Το θεσμικό πλαίσιο των διεπαγγελματικών οργανώσεων ακολουθεί ορισμένες αρχές που έχουν αναγνωριστεί ως απαραίτητες για την επιτυχία των στόχων τους. Συγκεκριμένα:

• Έχουν ως μέλη οργανώσειςπου αντιπροσωπεύουν οικονομικές δραστηριότητες της εφοδιαστικής αλυσίδας του τομέα τους και όχι φυσικά πρόσωπα. Κάθε οργάνωση πρέπει να είναι αντιπροσωπευτική (30% τουλάχιστον) του αντίστοιχου κλάδου της εφοδιαστικής αλυσίδας.
• Υπάρχει ισότηταστην εκπροσώπηση μεταξύ των επαγγελματικών φορέων της οργάνωσης και όλοι εκπροσωπούνται με ίδιο αριθμό ψήφων.
• Οι κρίσιμες αποφάσεις λαμβάνονται με ομοφωνία.Δεν είναι εύκολη υπόθεση, καθώς η ΔΟ, ενεργώντας για λογαριασμό όλων των μελών της, επιδιώκει τη βέλτιστη λύση και την άρση των αντιθέσεων σε θέματα που αγγίζουν περισσότερα από ένα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας, αναλαμβάνοντας ρόλο διαπραγματευτή/διαιτητή μεταξύ των κλάδων.

Αποτελέσματα πρόσφατης έρευνας των διεπαγγελματικών οργανώσεων στην ΕΕ

Σε πρόσφατη συνάντηση εργασίας αντιπροσώπων των ΔΟ της ΕΕ, στην οποία συμμετείχε και εκπρόσωπος της ΕΔΟΚ, παρουσιάστηκε μελέτη που χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την κατάσταση των ΔΟ στα κράτη-μέλη.

Διαπιστώθηκε πως, εκτός από το ιδιαίτερο θεσμικό πλαίσιο, η κινητήρια δύναμη για τη δημιουργία των ΔΟ είναι η εμφάνιση μεγάλων κρίσεων στον αντίστοιχο τομέα, όπως οι συνέπειες από τη μεγάλη μείωση της παραγωγής κρέατος στη χώρα μας, που η αντιμετώπισή τους απαιτεί συντονισμένη δράση.

Οι επιτυχημένες ΔΟ της ΕΕ λειτουργούν σε τομείς όπου υπάρχει δομημένη κατανομή δραστηριοτήτων στον τομέα, δεν παρουσιάζονται μεγάλες αντιθέσεις μεταξύ των μελών ούτε επιδιώκεται η καθαρή υπεροχή του ενός απέναντι στα άλλα μέλη της αλυσίδας.

Βρέθηκε, ακόμη, πως οι ΔΟ δεν μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς την ύπαρξη καλά οργανωμένων οργανώσεων των παραγωγών και των άλλων αντιπροσωπευτικών ομάδων, οι οποίες να είναι σε θέση να επεξεργαστούν ένα ρεαλιστικό στρατηγικό όραμα.

Σημαντικό, επίσης, είναι πως μεγαλύτερη σημασία από την εσωτερική οργανωτική δομή της ΔΟ έχουν οι σχέσεις μεταξύ των μελών και της ΔΟ με τους λοιπούς οικονομικούς κλάδους και ιδιαίτερα με τις κρατικές δομές. Οι επιτυχημένες ΔΟ στην ΕΕ έχουν οικονομική ανεξαρτησία που βασίζεται στις εισφορές που συγκεντρώνονται από τα μέλη τους μέσω διεπαγγελματικών συμφωνιών που επεκτείνονται και στα μη-μέλη που δραστηριοποιούνται στον ίδιο τομέα και ωφελούνται από τις δράσεις της οργάνωσης.

Προϋποθέσεις για την επιτυχία των διεπαγγελματικών οργανώσεων στη χώρα μας

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, είναι σκόπιμο να κάνουμε τις απαραίτητες προσαρμογές του υφιστάμενου στη χώρα μας θεσμικού πλαισίου και να καθορίσουμε τις προτεραιότητες για να έχουμε αποτελεσματικές ΔΟ.

Δημιουργία λειτουργικών οργανώσεων των μελών. Η βελτίωση των δομών πρέπει να έχει κατεύθυνση εκ των κάτω, με άλλα λόγια η επιτυχία της ΔΟ εξαρτάται άμεσα από την κατάσταση των επαγγελματικών οργανώσεων που την απαρτίζουν.

Η πολιτεία να επιδιώκει την κάθετη οργάνωση του τομέα, εφαρμόζοντας τις κατάλληλες πολιτικές. Επίσης, να καθορίσει τους κανόνες της δημιουργίας σταθερών και αντιπροσωπευτικών δομών, με μέλη τους επαγγελματίες του κάθε κλάδου, οι οποίες θα έχουν ουσιαστική λειτουργία και δυνατότητα χάραξης στρατηγικής στον τομέα τους.

Αναγνώριση των κρίσιμων προβλημάτων και αναζήτηση λύσεων μέσω της ομοφωνίας και των διεπαγγελματικών συμφωνιών. Οι κλάδοι-μέλη έχουν την τάση να μεταφέρουν τα προβλήματά τους στην ΔΟ, όπου θα πρέπει να εξετάζονται με προσοχή και διαφάνεια, ώστε να δίνονται λύσεις αποδεκτές από όλους και ταυτόχρονα βιώσιμες και αποτελεσματικές.

Τα μέλη οφείλουν να αντιλαμβάνονται τη σημασία της σταθερής και επαρκούς χρηματοδότησης της ΔΟ με ίδιους πόρους. Η σύναψη διεπαγγελματικών συμφωνιών και στην περίπτωση που δεν υπάρχει 100% αντιπροσωπευτικότητα, η επέκτασή τους στα μη-μέλη, είναι ο ενδεικνυόμενος τρόπος επαρκούς χρηματοδότησης.

Τελικός στόχος όλων των προσπαθειών πρέπει να είναι η αναγνώριση της ΔΟ ως λειτουργικού μέρους του τομέα, του κρέατος στην περίπτωση της ΕΔΟΚ, που συνεργάζεται εποικοδομητικά με όλους τους κλάδους της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Ανδρέας Γεωργούδης,
Γενικός διευθυντής Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Κρέατος (ΕΔΟΚ), καθηγητής Πανεπιστημίου

Πηγή: Από παλαιότερη δημοσίευση στο ypaithros.gr