Γραπτές Συμβάσεις στις Συναλλαγές των Αγροτών

Το δικαίωμα των αγροτών να ζητήσουν γραπτή σύμβαση (εκτός από τη διαπραγμάτευση), στις συναλλαγές τους με τους άλλους παράγοντες της εφοδιαστικής αλυσίδας, περιλαμβάνεται στους νέους κανόνες της ΕΕ, που θα τεθούν σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2018.

Οι αλλαγές αυτές, που συμφωνήθηκαν στην ευρείας κλίμακας πρότασης του Omnibus, αποτελούν μια προσπάθεια της Κομισιόν να ενισχύσει τη διαπραγματευτική ισχύ των αγροτών στην αγορά. Μιλώντας στο φόρουμ για την αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων στις Βρυξέλλες, στις 6 Δεκεμβρίου 2017, ο αρμόδιος Επίτροπος για την γεωργία, Phil Hogan, τόνισε τη σημασία μιας δίκαιης και σωστά λειτουργούσας αλυσίδας εφοδιασμού που θα επιτρέψει στους αγρότες να αξιοποιήσουν στο έπακρο την ενιαία αγορά της ΕΕ.

«Οι αγρότες αναλαμβάνουν όλο και μικρότερο μερίδιο της προστιθέμενης αξίας που παράγεται στην ευρωπαϊκή τροφική αλυσίδα. Για να αντιμετωπίσει αυτό το ζήτημα, η Επιτροπή θα προτείνει, το 2018, μέτρα για τη βελτίωση της λειτουργίας της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων, ενισχύοντας τη θέση τους στην αγορά και βοηθώντας τους να προστατευθούν από τις μελλοντικές κρίσεις», τόνισε.

Στο μεταξύ σε διαβούλευση της Κομισιόν, που διεξήχθη από τον Αύγουστο μέχρι τον Νοέμβριο, μια ισχυρή πλειοψηφία των ενδιαφερόμενων μερών υποστηρίζει τη δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην αντιμετώπιση των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών.

Αποτελέσματα της ευρωπαϊκής διαβούλευσης

Μια ισχυρή πλειοψηφία των ενδιαφερόμενων μερών υποστηρίζει τη δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για την αντιμετώπιση αθέμιτων εμπορικών πρακτικών στην τροφική αλυσίδα.
Περίπου το 90% των ερωτηθέντων συμφώνησε ή εν μέρει συμφώνησε ότι υπάρχουν αθέμιτες εμπορικές πρακτικές (UTP), αναφέροντας παραδείγματος χάριν περιόδους πληρωμής μεγαλύτερες των 30 ημερών για τα προϊόντα γεωργικών προϊόντων διατροφής και μονομερείς και αναδρομικές αλλαγές στις συμβάσεις.

Συγκεκριμένα:

• Το 94% των ερωτηθέντων συμφώνησε ή εν μέρει συμφώνησε ότι οι αθέμιτες εμπορικές πρακτικές έχουν αρνητικές επιπτώσεις για τους αγρότες.
• Το 95% των ερωτηθέντων συμφώνησαν ή εν μέρει συμφώνησαν ότι πρέπει να αναληφθεί δράση για την αντιμετώπιση των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών.
• Το 87% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι η δράση αυτή θα πρέπει να ληφθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Άλλες συνήθεις πρακτικές περιλαμβάνουν ακυρώσεις παραγγελιών τελευταίας στιγμής για φθαρτά προϊόντα, αιτήσεις για προκαταβολικές πληρωμές για την εξασφάλιση ή διατήρηση συμβολαίων ή πρόσθετη πληρωμή για την ευνοϊκή εμφάνιση προϊόντων στα ράφια. 

Οι περισσότεροι ερωτηθέντες δήλωσαν ότι θεωρούν ότι αυτές οι πρακτικές συνέβησαν τακτικά ή πολύ τακτικά, και οι περισσότεροι συμφώνησαν ότι οι αγρότες ήταν οι πιο πιθανό να επηρεαστούν από αυτές.

Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων συμφώνησε επίσης ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπιση των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών και ότι το επίπεδο της ΕΕ ήταν το καταλληλότερο για το σκοπό αυτό μέσω της νομοθεσίας. 

Οι περισσότεροι που πιστεύουν ότι η δράση της ΕΕ θα οδηγήσει σε καλύτερη εφαρμογή των κανόνων σχετικά με τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, καθώς και στην αύξηση της ασφάλειας δικαίου για τις επιχειρήσεις και στην εξασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά.

Η δημόσια διαβούλευση που διεξήχθη από τον Αύγουστο μέχρι τον Νοέμβριο συγκέντρωσε στοιχεία και γνώμες από ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων, συμπεριλαμβανομένων των αγροτών και των οργανώσεών τους, των επιχειρήσεων που βρίσκονται στα κατάντη της γεωργίας, των δημόσιων αρχών των κρατών μελών, των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και των καταναλωτών και των οργανώσεών τους.

Στόχος ήταν η συγκέντρωση πληροφοριών σχετικά με τρία βασικά ζητήματα σχετικά με τη θέση των γεωργών στην αλυσίδα εφοδιασμού: αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, διαφάνεια της αγοράς και συνεργασία παραγωγών.

Οι απαντήσεις (περισσότερες από 1.500) θα συμβάλλουν στην εκτίμηση των επιπτώσεων, η οποία θα διερευνήσει πώς μπορεί να βελτιωθεί η ρευστότητα και η αποτελεσματική λειτουργία της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων και να αντιμετωπιστούν οι αδυναμίες ή οι αδυναμίες της αγοράς που οδηγούν σε αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και οι επιπτώσεις της στην εσωτερική αγορά. Περαιτέρω εργασίες για τη διαφάνεια της αγοράς αναμένονται αργότερα το 2018.

Με βάση τα αποτελέσματα της τρέχουσας αξιολόγησης αντικτύπου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει να υποβάλει νομοθετικές προτάσεις για την αντιμετώπιση αθέμιτων εμπορικών πρακτικών κατά το πρώτο εξάμηνο του 2018.

Η διαβούλευση και η εκτίμηση των επιπτώσεων προέρχονται άμεσα από τα συμπεράσματα της Task Force για τις γεωργικές αγορές (AMTF), μια ανεξάρτητη ομάδα εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου που συστάθηκε το 2016 από την Επιτροπή για να διερευνήσει πού θα μπορούσε να βελτιωθεί η διακυβέρνηση της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων.

Οι αθέμιτες εμπορικές πρακτικές ήταν ένα από τα βασικά στοιχεία που προσδιορίστηκαν από το AMTF, όπου η δράση σε επίπεδο ΕΕ θα μπορούσε να βοηθήσει. Υπάρχουν ήδη κανόνες – τόσο εθελοντικοί όσο και υποχρεωτικοί – σχετικά με τέτοιες πρακτικές σε περίπου 20 διαφορετικά κράτη μέλη.

Η εκτίμηση των επιπτώσεων θα εξετάσει εάν και πώς η νομοθεσία της ΕΕ θα μπορούσε να συμπληρώσει και να ενισχύσει αυτούς τους εθνικούς κανόνες.

Υπάρχουν ήδη διάφορα μέτρα για την ενίσχυση της διαπραγματευτικής ισχύος των γεωργών στο πλαίσιο του κανονισμού για την κοινή οργάνωση της αγοράς (ΚΟΑ), τους κοινούς κανόνες που καλύπτουν τις γεωργικές αγορές της ΕΕ.

Οι επικαιροποιήσεις αυτών των κανόνων που συμφωνήθηκαν πρόσφατα στο πλαίσιο της ευρείας κλίμακας πρότασης του Omnibus θα διευκολύνουν τους περιορισμούς του ανταγωνισμού στις οργανώσεις παραγωγών και τις ενώσεις αυτών των οργανώσεων όσον αφορά τις δραστηριότητες σχεδιασμού πωλήσεων και παραγωγής.

Οι αλλαγές θα κατοχυρώσουν επίσης από το νόμο το δικαίωμα των αγροτών να ζητήσουν γραπτή σύμβαση (εκτός από τη διαπραγμάτευση με μια ΜΜΕ), προσδίδοντας μεγαλύτερη διαφάνεια και ισχύοντα δικαιώματα στους αγρότες όταν ασχολούνται με τους εταίρους τους σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού.