εγγραφείτε: Άρθρα
εύρεση
Τοξιναιμία Εγκυμοσύνης – Κέτωση ή Ακετοναιμία
Είναι μεταβολική νόσος, η οποία οφείλεται σε μεταβολικές διαταραχές – κυρίως μη σωστή και ισορροπημένη διατροφή- εμφανίζεται στη διάρκεια της εγκυμοσύνης και προσβάλλει τα μικρά μηρυκαστικά (πρόβατα και κατσίκια).
ΤΙ ΕΙΝΑΙ
• Είναι μεταβολική νόσος, δηλαδή εμφανίζεται λόγο προβλημάτων με τη διατροφή των ζώων.
• Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στα μικρά μηρυκαστικά (πρόβατα, κατσίκια).
• Αφορά κυρίως ζώα υψηλής παραγωγικότητας και ζώα που κυοφορούν πολλά έμβρυα (περισσότερα από 2) και λιγότερο συχνά ένα μεγάλο έμβρυο.
• Εμφανίζεται συνήθως από τον τέταρτο μήνα της εγκυμοσύνης με έμφαση στο τελευταίο στάδιο της εγκυμοσύνης.
• Τόσο τα πολύ αδύνατα ζώα όσο και τα παχιά ζώα που δεν διατρέφονται σωστά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνη τους είναι επιρρεπή στο να εμφανίσουν τη νόσο.
• Διάφοροι παράγοντες που επιφέρουν stress όπως επίσης και ενδοπαράσιτα, η παραφυματίωση και απότομες αλλαγές στο σιτηρέσιο μπορεί να προκαλέσουν την εμφάνιση της νόσου.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ
• Η μητέρα εμφανίζει αυξημένες θρεπτικές ανάγκες λόγω αύξησης του μεγέθους των εμβρύων, καθώς μοιράζεται πλέον με το έμβρυο σε μεγάλο βαθμό τα θρεπτικά συστατικά που καταναλώνει.
• Ο αύξηση του μεγέθους των εμβρύων περιορίζει τη χωρητικότητα της μεγάλης κοιλίας κι επομένως η μητέρα προσλαμβάνει μικρότερες ποσότητες τροφής.
• Οι ορμονικές αλλαγές που υφίσταται το σώμα της εγκύου συμπεριλαμβάνουν και την μείωση της ινσουλίνης στο αίμα κι επομένως περιορίζεται η παραγωγή γλυκόζης που είναι χρήσιμη για να λειτουργήσει σωστά ο οργανισμός.
ΠΟΡΕΙΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΩΝ
• Τα ζώα λόγω αυξημένων αναγκών προς το τέλος της εγκυμοσύνης και σε περίπτωση που τους παρέχεται σιτηρέσιο χαμηλής θρεπτικής αξίας, αναγκάζονται να χρησιμοποιήσουν σε μεγάλο βαθμό το λίπος που βρίσκεται αποθηκευμένο στο σώμα τους (καταβολισμός λίπους).
• Κατά τη διαδικασία αυτή, παράγονται από τον οργανισμό κάποιες τοξίνες που μπαίνουν στην κυκλοφορία του αίματος. Οι ουσίες αυτές ονομάζονται κετονοσώματα και μπορούν να βρεθούν σε υψηλό ποσοστό στο αίμα και στα ούρα του ζώου.
• Παράλληλα το ζώο εμφανίζει υπογλυκαιμία, έχουμε δηλαδή συνδυασμό υπογλυκαιμίας – υπερκετοναιμίας.
• Ο κτηνοτρόφος όμως θα παρατηρήσει τη νόσο όταν τα ζώα αρχίσουν να εμφανίζουν ανορεξία, απάθεια, νευρικότητα. Συγκεκριμένα για την ανορεξία, τα ζώα αρχικά αποφεύγουν τις συμπυκνωμένες τροφές (μίγματα) και αργότερα και τις χονδροειδείς τροφές και βόσκηση.
• Στο τελευταίο στάδιο της νόσου, συνήθως 3 με 4 ημέρες μετά τα πρώτα συμπτώματα, τα ζώα είναι πολύ αδύναμα για να σηκωθούν και αν στο σημείο αυτό δεν υπάρξει προσπάθεια για θεραπεία, τα ζώα πεθαίνουν μέσα σε 2 με 4 ημέρες.
Πρόληψη
• Ένα ισορροπημένο σιτηρέσιο, κατάλληλο για τις ανάγκες τις εγκυμοσύνης των αιγοπροβάτων, είναι αρκετό ώστε να απομακρύνει τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου στο κοπάδι.
• Παρόλα αυτά, αν η νόσος εμφανίζεται συχνά στο κοπάδι, θα ήταν καλό να τους παρέχεται στο μίγμα μία μικρή ποσότητα προπιονικού νατρίου (περίπου 20 γρ. ανά ζώο ανά ημέρα για περίπου ένα μήνα πριν και ένα μήνα μετά τον τοκετό).
• Το επίπεδο των κετονών και της γλυκόζης στο αίμα, όπως επίσης και τα κετονοσώματα στα ούρα μπορούν να προσδιοριστούν ατομικά σε κάθε ζώο. Για το λόγο αυτό, μία προληπτική εξέταση στο κοπάδι θα μπορούσε να περιορίσει την εμφάνιση της νόσου στο κοπάδι.
Όταν ο παραγωγός γνωρίζει ότι η νόσος βρίσκεται στο κοπάδι του, τότε:
• θα πρέπει να αυξήσει άμεσα την ποσότητα και να βελτιώσει την ποιότητα της τροφής στα ζώα που κυοφορούν (σε πρώτη φάση ελέγχουμε την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών).
• θα πρέπει να εντοπίσει τα ζώα που παρουσιάζουν τα μεγαλύτερα προβλήματα, ώστε να τους χορηγήσει από το στόμα διάλυμα προπυλενικής γλυκόλης ή γλυκερόλης (περίπου 60 ml για δύο φορές την ημέρα, καθημερινά) ή ακόμη και μελάσσα. Επίσης θα πρέπει να βεβαιωθεί ότι τα ζώα καταναλώνουν επαρκή ποσότητα τροφής.
• Ακόμη πιο έντονη θεραπεία θα μπορούσε να περιλαμβάνει ενδοφλέβια ένεση διαλύματος γλυκόζης 40% ή δεξτρόζης 20%.
• Όπως είναι αντιληπτό, η θεραπεία της νόσου είναι εξαιρετικά δύσκολη και χρονοβόρα, ενώ παράλληλα το κόστος της απώλειας προβατίνων υψηλών αποδόσεων είναι τεράστιο. Για το λόγο αυτό προτείνεται η σωστή παρακολούθηση του κοπαδιού, μια προληπτική εξέταση αίματος/ούρων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, σωστή διαχείρισή κοπαδιού και ρύθμιση του σιτηρεσίου, ως προληπτικά μέτρα αντιμετώπισης της νόσου.
Δρ. Απόστολος Μαραντίδης
Καθηγητής Ζωικής Παραγωγής
flockexpert@ventergroup.gr