εγγραφείτε: Άρθρα
εύρεση
Καταναλωτές και Αγρότες: Υπεύθυνοι για τη Βιώσιμη Γεωργία
Καταναλωτές και γεωργοί έχουν ίδιες ευθύνες στον μετασχηματισμό του τρέχοντος «μη βιώσιμου» τρόπου παραγωγής των τροφίμων, είπε σε συνέντευξη στην EurActiv ο πρώην Επίτροπος Περιβάλλοντος, Janez Potočnik.
Ο πρώην Επίτροπος και τωρινός Πρόεδρος του Ιδρύματος Rural Investment Support for Europe (RISE), μίλησε στο δημοσιογράφο της EurActiv Σαράντη Μιχαλόπουλο.
Οι στόχοι του ΟΗΕ για την Αειφόρο Ανάπτυξη υπογραμμίζουν συγκεκριμένα την ανάγκη να αναπτυχθεί ένα πιο βιώσιμο σύστημα γεωργίας. Γιατί νομίζετε ότι η αλλαγή στη γεωργία σημειώνεται ως απαραίτητη για την επίτευξή τους;
Το τρέχον γεωργικό σύστημά μας είναι σαφώς μη βιώσιμο. Η διάβρωση του εδάφους, η υπερβολική χρήση των περιορισμένων υδάτινων πόρων, η εξάρτηση από πεπερασμένα ορυκτά καύσιμα και ορυκτούς πόρους και η ταχεία καταστροφή των οικοσυστημάτων είναι μόνο μερικά από τα χαρακτηριστικά του τρόπου με τον οποίο παράγουμε τα τρόφιμά μας σήμερα.
Αν συνεχίσουμε να παράγουμε με αυτόν τον τρόπο, δεν θα επηρεάσουμε μόνο την ικανότητά μας να παράγουμε στο μέλλον, αλλά και την αντοχή μας να παράγουμε μπροστά στις αλλαγές που θα έρθουν αναπόφευκτα λόγω της αλλαγής του κλίματος. Όλα αυτά σε έναν κόσμο όπου η ζήτηση λόγω της αύξησης του πληθυσμού και της αλλαγής στη διατροφή αυξάνεται ταχύτερα από ό, τι σε οποιαδήποτε άλλη στιγμή της ιστορίας μας.
Αν δεν εργαστούμε τώρα, να καταστήσουμε τη γεωργία μας πιο βιώσιμη, δεν θα καταφέρουμε να πετύχουμε τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης μέχρι το 2030, και θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις τρομερές συνέπειες αυτής της αποτυχίας.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η επισιτιστική και περιβαλλοντική ασφάλεια είναι αλληλένδετες. Οι στόχοι αυτοί πάνε μαζί, και χωρίς μακροπρόθεσμη και υπεύθυνη φροντίδα των οικοσυστημάτων μας, δεν μπορούμε να παράγουμε τα τρόφιμα που πρέπει για να θρέψουμε τον αυξανόμενο πληθυσμό μας.
Ήσασταν πάντα ένθερμος υποστηρικτής της ιδέας μιας κυκλικής οικονομίας. Πώς μπορεί αυτό να μας βοηθήσει να επιτύχουμε τους στόχους αειφορίας;
Πιστεύω ακράδαντα ότι η θεμελιώδης απάντηση σε αυτές τις προκλήσεις είναι ο τρόπος που παράγουμε και καταναλώνουμε. Το τρέχον οικονομικό μοντέλο προκαλεί σπατάλη. Παίρνουμε, καταναλώνουμε και διαθέτουμε πόρους, και το επαναλαμβάνουμε.
Η ουσία της κυκλικής οικονομίας προσπαθεί να διατηρήσει τους πόρους, είτε πρόκειται για το νερό, το έδαφος, τα θρεπτικά συστατικά ή άλλες πρώτες ύλες, στο πλαίσιο του συστήματος όσο το δυνατόν περισσότερο, με τη βελτίωση της αποδοτικότητας της χρήσης των πόρων, τη μείωση των αποβλήτων και την ανακύκλωση. Μια κυκλική προσέγγιση της οικονομίας μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στην μείωση της εξάρτησή μας από μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και τη ρύπανση του περιβάλλοντος μας.
Πρέπει να ενσωματώσουμε τις ιδέες της κυκλικής οικονομίας σε κάθε πτυχή των συστημάτων διαχείρισης της γης. Ένα σημαντικό παράδειγμα για το πώς μπορεί να εφαρμοστεί αυτό στη γεωργία μπορεί να δει κανείς στην τελευταία έκθεση του ιδρύματός μας για την Θρεπτική Ανάκτηση και Επαναχρησιμοποίηση. Η έκθεση επικεντρώνεται σε δύο από τα βασικά θρεπτικά συστατικά για την ανάπτυξη των καλλιεργειών, αζώτου και φωσφόρου και πόσο από την ανάκτηση αυτών των θρεπτικών συστατικών από τις ροές αποβλήτων, όπως η κοπριά, λύματα και απόβλητα τροφίμων, μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε ξανά ως λιπάσματα στις καλλιέργειες. Με τον τρόπο αυτό, όχι μόνο να δημιουργούμε μια έξυπνη διαφοροποίηση των πηγών θρεπτικών ουσιών, αλλά και συμβάλουμε σημαντικά στη μείωση της ποσότητας διαρροής των θρεπτικών ουσιών και της καταστροφής του περιβάλλοντος.
Είναι σαφές ότι, αν οι αναπτυξιακοί στόχοι για να υλοποιηθούν μέχρι το 2030, απαιτείται σημαντική αλλαγή σε όλους τους τομείς. Τι πρέπει να γίνει για να οδηγηθούμε σε αυτή την αλλαγή;
Πρώτα απ’ όλα, πιστεύω ότι είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι η μεγαλύτερη επίδραση της γεωργίας στο περιβάλλον μας που έχει συμβεί τα τελευταία 150 χρόνια οφείλεται στην παγκόσμια αλλαγή του συστήματος της παραγωγής που είναι πρωτοφανής συγκριτικά με οποιαδήποτε άλλη βιομηχανία. Αυτό δείχνει ότι η αλλαγή των θεμελιωδών συστημάτων είναι απολύτως εφικτή. Ωστόσο, αυτή τη φορά δεν έχουμε 150 χρόνια, και το γεωργικό σύστημα θα πρέπει να μεταμορφωθεί σε μια περίοδο δεκαετιών.
Δεύτερον, είναι επίσης σημαντικό να τονιστεί ότι η ευθύνη να αλλάξουμε τo γεωργικό μας σύστημα δεν εμπίπτει αποκλειστικά στα χέρια του αγρότη. Οι αποφάσεις σχετικά με το πώς καλλιεργούμε έρχονται περίπου, ως αποτέλεσμα μιας σειράς αλληλένδετων επιρροών όπως οι ρυθμιστικές δυνάμεις, οι οικονομικές και οι δυνάμεις της αγοράς και τα διαθέσιμα προϊόντα. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η αλλαγή στο πλαίσιο της γεωργίας θα έρθει μόνο με τη συμμετοχή ολόκληρου του συστήματος των τροφίμων, και ότι οι καταναλωτές θα έχουν την ίδια ευθύνη με αυτή την γεωργών.
Αλλά πρέπει να πληρώνονται, να αποζημιώνονται και να μπορούν να διαχειρίζονται τα ίδια τα οικολογικά πλεονεκτήματα τα οποία υποστηρίζουν το σύστημα παραγωγής τροφίμων. Το σημερινό σύστημα δεν αναγνωρίζει το πραγματικό κόστος της παραγωγής τροφίμων και τις δαπάνες για το περιβάλλον της παραγωγής τροφίμων.
Και ναι μεν είναι αληθές ότι ένα σημαντικό ρόλο στην υποστήριξη της αλλαγής θα παίξει η δημιουργία των κατάλληλων ρυθμιστικών και πολιτικών πλαισίων (εκ των οποίων το πακέτο της Επιτροπής για την κυκλική οικονομία είναι ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός), οι μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις θα έχουν ένα σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν στην προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας. Και, τέλος, εμείς ως καταναλωτές μπορούμε να ενθαρρύνουμε την αλλαγή μέσα από τις διατροφικές επιλογές μας και τη στάση μας για τα απόβλητα τροφίμων.
Πώς μπορεί να υποστηρίξει η ευρωπαϊκή πολιτική τους αναπτυξιακούς στόχους του ΟΗΕ;
Ενώ οι στόχοι Αειφόρου Ανάπτυξης έχουν σχεδιαστεί για να επωφελήσουν ολόκληρο τον κόσμο, όλες οι χώρες έχουν την ευθύνη να κάνουν το σχέδιο πραγματικότητα και η επίτευξή του θα πρέπει να είναι στο επίκεντρο της ανάπτυξης της ευρωπαϊκής πολιτικής.
Η Κοινή Γεωργική Πολιτική της ΕΕ μπορεί να προσφέρει μια εξαιρετική ευκαιρία να συμβάλει στην επίτευξη των ΑΣΧ. Ενώ η πρόσφατη μεταρρύθμιση και η συμπερίληψη των “πράσινων” πληρωμών μπορούν κατά κάποιο τρόπο να οδηγήσουν προς μεγαλύτερη βιωσιμότητα της γεωργίας, υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος να διανύσουμε. Οι ΑΣΧ είναι στερεοί πυλώνες πάνω στους οποίους μπορούν να βασιστούν μελλοντικές μεταρρυθμίσεις. Αν στηρίξουμε τους αναπτυξιακούς στόχους, όχι μόνο θα επιτρέψουμε στην Ευρώπη να αναλάβει τις ευθύνες της να βοηθήσει στην επίτευξή τους, αλλά θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει παράδειγμα για τις άλλες χώρες στην ανάπτυξη των δικών τους εθνικών πολιτικών.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει επίσης να κάνει πλήρη χρήση των ερευνητικών της προγραμμάτων για την αντιμετώπιση των συλλογικών προβλημάτων και να προωθήσει τις σχετικές γνώσεις.
Πηγή: Σαράντης Μιχαλόπουλος | EurActiv