Από τις 2 έως 4 Μαΐου 2014 στα Γιάννενα, πραγματοποιήθηκε το 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Κτηνιατρικής Παραγωγικών Ζώων και Υγιεινών Τροφίμων.
Τα θέματα που κυριάρχησαν στο Συνέδριο ήταν η πρωτογενής παραγωγή, οι καινοτομίες στην κτηνιατρική επιστήμη και η υγιεινή των τροφίμων, σε μια προσπάθεια να έχει το σύνολο των κτηνιάτρων σύγχρονη και επιστημονικά άρτια γνώση. Η θεματολογία συνδύαζε την κτηνιατρική διαχείριση των παραγωγικών ζώων, με βασικούς πυλώνες τη διαχείριση της υγείας στις εκτροφές, τη βιοασφάλεια και τη διασφάλιση της ευζωίας των ζώων, οι οποίοι (πυλώνες) αποτελούν τις προϋποθέσεις για την παραγωγή υγιεινών τροφίμων.
Το συνέδριο στόχευε στην προάσπιση του δικαιώματος του καταναλωτή να απολαμβάνει ποιοτικό τρόφιμο που καλύπτει τις απαιτήσεις υγιεινής, ηθικής, ιχνηλασιμότητας, διαθεσιμότητας και τιμής, σε όλη την αλυσίδα της παραγωγής των τροφίμων ζωικής προέλευσης.
Για το ρόλο των κτηνιάτρων μίλησε ο Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του Συνεδρίου, καθηγητής κ. Σπύρος Ραμαντάνης, επισημαίνοντας ότι: «Αυτό που κάνουν οι κτηνίατροι στη δημόσια υγεία είναι να μας προστατεύουν από οποιοδήποτε νόσημα προέρχεται από τα ζώα, βάζουν εμπόδια για να μην περάσουν τα νοσήματα στα τρόφιμα».
Ο Καθηγητής Μαιευτικής και Αναπαραγωγής των Μηρυκαστικών κ. Γιώργος Αμοιρίδης σημείωσε πως «η κτηνιατρική επιστήμη έχει μια διαδραστική σχέση με την κοινωνία. Ως εκ τούτου παίρνει ερεθίσματα από την αγορά που ζητάει ένα τρόφιμο που είναι ασφαλές, είναι φθηνό και προέρχεται από ένα ζώο που ζει με ηθικούς τρόπους, για να αποδώσει τους τρόπους και τα εργαλεία μέσω των οποίων οι απαιτήσεις του καταναλωτή θα ικανοποιηθούν με τον πλέον συμφέροντα τρόπο. Αυτοί είναι και οι βασικοί πυλώνες του συνεδρίου».
Μετά από διεξοδική συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων με τους συνέδρους, σε στρογγυλή τράπεζα για τις εξελίξεις στο αγελαδινό γάλα, προέκυψαν τα ακόλουθα συμπεράσματα:
1. Σε αντίθεση με τις αναλύσεις και δημοσιεύσεις των έντυπων και ηλεκτρονικών ΜΜΕ, η συμμετοχή της τιμής που απολαμβάνει ο κτηνοτρόφος δεν είναι ο καταλυτικός διαμορφωτής της τελικής τιμής του γάλακτος. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ το 2013 καταγράφηκε αύξηση στην τιμή του γάλακτος στο ράφι κατά 3,5% , τη στιγμή που στο ίδιο χρονικό διάστημα η τιμή του παραγωγού διαμορφώθηκε από 472,3€/tn σε 453,5€/tn, δηλαδή μειώθηκε κατά 3,98%. Όλη η δημόσια συζήτηση που ακολούθησε την εξαγγελία και την ψήφιση των νέων μέτρων, εστιάσθηκε στον κτηνοτρόφο, ενώ ο ρόλος του S/M ως σημαντικότατου διαμορφωτή της τελικής τιμής, συστηματικά και περιέργως αποσιωπήθηκε.
2. Από το 2015 καταργούνται οι ποσοστώσεις, γεγονός που θα οδηγήσει σε αύξηση της παραγωγής στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη, με πολύ πιθανή τη μείωση της τιμής στον παραγωγό. Στην Ελλάδα όμως το 2013 καλύψαμε μόλις το 69.95% της εθνικής μας ποσόστωσης (602.258 τόνοι έναντι των 861.000 της εθνικής ποσόστωσης). Η ποσόστωσή μας αρκεί για να καλυφθούν οι ανάγκες της χώρας σε φρέσκο (ή όπως αλλιώς) γάλα. To ελληνικό φρέσκο γάλα δέχεται ισχυρό ανταγωνισμό από εισαγόμενα γάλατα μακράς διάρκειας (ιδιωτικής ετικέτας και μη) τα οποία πωλούνται σε χαμηλές τιμές. Το γεγονός ότι η μέση τιμή παραγωγού στην ευρωζώνη διαμορφώνεται στα 0.40€ /kg, και επιβαρύνεται με 0.10-0.15€/kg, εγείρει εύλογα ερωτήματα για το κατά πόσο υγιής είναι ο ανταγωνισμός.
3.Τα στοιχεία του ΥΠΑΑΤ και ΕΛΟΓΑΚ δείχνουν ότι κλάδος της αγελαδοτροφίας είναι σταθερά φθίνων. Τα αυξημένα κόστη παραγωγής βασικά προέρχονται από τη μέση χαμηλή παραγωγικότητα της ελληνικής μονάδας, η οποία υστερεί από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο κατά 30%. Ο Έλληνας κτηνοτρόφος που στο παρελθόν αισθανόταν σε μειονεκτική θέση σε σχέση με τους ευρωπαίους συναδέλφους του, σήμερα αντιλαμβάνεται ότι έχει πολλά συγκριτικά πλεονεκτήματα έναντι τους, τα οποία όμως δεν μπορεί ακόμα να αξιοποιήσει. Η ύπαρξη εξαίρετων Ελλήνων παραγωγών, εφάμιλλων ή και καλύτερων από τους καλύτερους Ευρωπαίους, αποδεικνύει τη δυνατότητα δυναμικής που μπορεί να αποκτήσει ο κλάδος. Όμως, η έλλειψη τεχνογνωσίας σε τομείς κομβικής σημασίας, όπως η αναπαραγωγική διαχείριση, η διατροφή, και η διαχείριση υγείας εκτροφής, μειώνουν σημαντικά την κερδοφορία. Διαφαίνεται λοιπόν ότι το μέλλον βρίσκεται στην κτηνοτροφία της γνώσης, που διασφαλίζεται από τη διαρκή ενημέρωση του κτηνοτρόφου, την αποδοχή της καινοτομίας, και την αγαστή συνεργασία με ειδικούς επιστήμονες.
4.Οι κτηνοτρόφοι δικαιούνται προστασίας από την Πολιτεία και αυτή δεν τους έχει πραγματικά παρασχεθεί. Δεν έχουν ενημέρωση, δεν έχει εκπονηθεί ένα εθνικό σχέδιο για τη βιωσιμότητα αυτού του κλάδου, δεν έχουν ακόμα λυθεί προβλήματα που στις αναπτυγμένες κτηνοτροφικά χώρες λύθηκαν από τη δεκαετία του 70. Η εκρίζωση ασθενειών, η βιοεπιτήρηση, η λειτουργία κέντρων αναπαραγωγής, ο έλεγχος των αποδόσεων, η δια βίου ουσιαστική επιμόρφωση και ενημέρωση, είναι ζητήματα για τα οποία θα έπρεπε να είχε ληφθεί μέριμνα προ δεκαετιών. Οι μηχανισμοί ελέγχου είναι εν πολλοίς απόντες. Ο ΕΛΟΓΑΚ που ουσιαστικά υπολειτουργεί, θα μπορέσει να γίνει αποδοτικός προς όφελος των κτηνοτρόφων – και της Εθνικής οικονομίας κατ’ επέκταση – αν περνούσε στους φορείς των ίδιων των κτηνοτρόφων κατά τα πρότυπα ευρωπαϊκών χωρών. Τέλος, το νέο φορολογικό νομοσχέδιο που εντάσσει τους κτηνοτρόφους στην κατηγορία των ελεύθερων επαγγελματιών με φορολόγηση από το πρώτο ευρώ και προκαταβολή φόρου, θα αποτελέσει τεράστιο πλήγμα για τη βιωσιμότητα, τη ρευστότητα, και ανταγωνιστικότητα του κλάδου.
5. Η υποστήριξη των κτηνοτρόφων από όλους μας πρέπει να γίνει πάνω στη βάση γεγονότων και όχι ευχών. Τα βασικά θρεπτικά χαρακτηριστικά του γάλακτος δεν επηρεάζονται από τον τρόπο επεξεργασίας του. Οι πρωτεΐνες το ασβέστιο και οι βασικές του βιταμίνες (Α & D) μένουν αναλλοίωτες, για τις υπόλοιπες βιταμίνες ( σύμπλεγμα Β και C) το γάλα έτσι ή άλλως δεν αποτελεί πλούσια τροφή. Το γάλα συντηρείται άψογα για 8-10 ημέρες με τις κλασικές HTST μεθόδους παστερίωσης, εφόσον αποθηκεύεται σε σωστή θερμοκρασία ( κάτω από 5ο C).
6. Η θεσμοθέτηση του γάλακτος 2 ημερών είναι μια ρύθμιση άνευ ουσίας και δεν ανταποκρίνεται σε κάποια επιστημονική τεκμηρίωση για τις θρεπτικές ή οργανοληπτικές ιδιότητές – ιδιαιτερότητές- του. Το νέο νομοσχέδιο αντί να είναι περιοριστικό για το χρόνο διάρκειας του παστεριωμένου γάλακτος, θα μπορούσε να δώσει την δυνατότητα σε κάθε βιομηχανία να καθορίσει μόνη της και υπ’ ευθύνη της τη διάρκεια συντήρησης.
7.Όπως όλοι οι παραγωγικοί κλάδοι, οι κτηνοτρόφοι οφείλουν να γίνουν ανταγωνιστικοί, είναι προαπαιτούμενο για την επιβίωσή τους. Επιπλέον ο ανταγωνισμός αμβλύνεται από το υψηλό κόστος μεταφοράς του εισαγόμενου γάλακτος, και αυτό πρέπει και μπορούν να το εκμεταλλευτούν. Οι κτηνοτρόφοι θα πρέπει να φροντίσουν να διασφαλίσουν την αυτοδυναμία τους.
8. Τέλος, η κοινωνία μας θα πρέπει να ενημερωθεί ότι η επιβίωση της αγελαδοτροφίας είναι εθνική μας υπόθεση. Για το πρόβλημα του ακριβού γάλακτος δεν ευθύνεται ο κτηνοτρόφος. Ο κοινωνικός ρόλος του κτηνοτρόφου είναι τεράστιος. Πέραν όλων των άλλων ο καταναλωτής πρέπει να γνωρίζει ότι για κάθε 50 τόνους παραγόμενου γάλακτος διατηρείται ζωντανή μια θέση εργασίας.