εγγραφείτε: Άρθρα
εύρεση
Ψυχανθή – Β. ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΑ ΦΥΤΑ
Περιλαμβάνονται 1. Κτηνοτροφικά Φυτά για παραγωγή σανού ή ενσιρώματος κατάλληλα για ξηρικά χωράφια, 2. Κτηνοτροφικά Φυτά για παραγωγή σανού ή ενσιρώματος κατάλληλα για ποτιστικά χωράφια, 3. Κτηνοτροφικά Φυτά για παραγωγή πρωτεϊνούχων καρπών κατάλληλα για ξηρικά χωράφια και 4. Μελισσοκομικά και Καλλωπιστικά Ψυχανθή.
Στην κατηγορία αυτή συμπεριλαμβάνονται ο βίκος, το κτηνοτροφικό μπιζέλι και το κτηνοτροφικό λαθούρι.
ΒΙΚΟΣ (Vicia sativa L.).
Προσαρμόζεται ευρύτατα στα διάφορα οικολογικά περιβάλλοντα της χώρας μας. Είναι ίσως το καταλληλότερο φυτό για την εφαρμογή της απαραίτητης αμειψισποράς σε χωράφια ξηρικά που έχουν εξαντληθεί από τη συνεχή μονοκαλλιέργεια των σιτηρών. Αποτελεί άριστη ζωοτροφή. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συγκαλλιέργεια με σιτηρά.
Προωθούμενες ποικιλίες βίκου
Προτείνονται οι ποικιλίες Όμηρος, Φίλιππος, Αλέξανδρος, Ζέφυρος, Καλλιρρόη, Ίστρος, Εύηνος, Πήγασος και Τέμπη που εμφανίζουν άριστη προσαρμοστικότητα στις εδαφοκλιματικές συνθήκες της Ελλάδας. Είναι ποικιλίες χειμερινού τύπου, υψηλής και ποιοτικής παραγωγής.
α) ΣΥΓΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΒΙΚΟΥ-ΣΙΤΗΡΩΝ
Ο βίκος συμμετέχει με ιδιαίτερη επιτυχία στα συστήματα συγκαλλιέργειας με σιτηρά. Τα πλεονεκτήματα της συγκαλλιέργειας βίκου με σιτηρά είναι τα ακόλουθα:
1) Η αποφυγή του πλαγιάσματος και η μείωση των απωλειών κατά τη συγκομιδή. Είναι γνωστό ότι ένα από τα βασικότερα μειονεκτήματα του βίκου είναι το πλάγιασμα των φυτών. Έτσι, παρατηρούνται σημαντικές απώλειες κατά τη συγκομιδή, τόσο από τα θεριστικά μηχανήματα όσο και από τις σήψεις που παρατηρούνται όταν το έδαφος είναι υγρό. Το πρόβλημα αυτό μειώνεται με τη συγκαλλιέργεια όπου τα φυτά του βίκου «αναρριχώνται» πάνω στο σιτηρό και έτσι δεν πλαγιάζουν.
2) Η μεγαλύτερη απόδοση σε φυτική μάζα (σανό ή ενσίρωμα) του συγκαλλιεργούμενου μίγματος ανά μονάδα επιφάνειας. Σύγχρονες μελέτες που έγιναν στη χώρα μας έδειξαν ότι η αύξηση της φυτομάζας με τη συγκαλλιέργεια βίκου-κριθαριού κυμαίνεται από 15-30% σε σχέση με τη μονοκαλλιέργεια του βίκου, ενώ στη συγκαλλιέργεια βίκου-βρώμης η αύξηση της απόδοσης σε φυτομάζα ήταν 30-35%. Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η ποιότητα του σανού της συγκαλλιέργειας ως πρωτεϊνούχος ζωοτροφή είναι μειωμένη σε σχέση με την ποιότητα του σανού βίκου σε μονοκαλλιέργεια.
Ως καταλληλότερα φυτά για τη στήριξη του βίκου θεωρούνται το κριθάρι και η βρώμη. Τα αποτελέσματα του μακροχρόνιου πειραματισμού που έγινε στο ΙΚΦ&ΒΛάρισας έδειξαν ότι ο συνδυασμός των ποικιλιών μεταξύ σιτηρού και βίκου παίζει σημαντικό ρόλο. Παρατηρήθηκε ότι το κριθάρι, που είναι πρώιμη καλλιέργεια, συνδυάζεται με τις πρώιμες ποικιλίες βίκου και δίνει σανό συγκαλλιεργούμενου μίγματος υψηλής ποιότητας, ενώ η βρώμη πρέπει να προτιμάται στη συγκαλλιέργεια με πιο όψιμες ποικιλίες. Η αναλογία συγκαλλιέργειας βίκου-σιτηρού επηρεάζεται σημαντικά από τη γονιμότητα του χωραφιού. Έτσι, στα γόνιμα χωράφια όπου ο βίκος αναπτύσσεται ικανοποιητικά, το ποσοστό του προς σπορά σπόρου κριθαριού ή βρώμης, που συμμετέχει στο μίγμα, μπορεί να είναι το 30- 40% (το υπόλοιπο 60-70% βίκος),ενώ στα φτωχά χωράφια όπου το σιτηρό και ιδιαίτερα το κριθάρι, είναι ισχυρός ανταγωνιστής για το βίκο, το ποσοστό σπόρου του σιτηρού πρέπει να είναι χαμηλότερο (από 15-20%).
ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΒΙΚΟΥ ΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ ΓΙΑ ΣΥΓΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΜΕ ΣΙΤΗΡΑ
Όλες οι προωθούμενες ποικιλίες είναι κατάλληλες για συγκαλλιέργεια με σιτηρά. Ωστόσο, μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν οι ποικιλίες Καλλιρρόη και Τέμπη.
β) Ο ΒΙΚΟΣ ΩΣ ΦΥΤΟ ΧΛΩΡΗΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ
Ο βίκος θεωρείται από τα καταλληλότερα φυτά για τη χλωρή λίπανση για δύο λόγους:
1) έχει την ικανότητα να δεσμεύει το ατμοσφαιρικό άζωτο στο έδαφος και να το διαθέτει στην επόμενη καλλιέργεια και
2) η σπορά του γίνεται το φθινόπωρο και έτσι εκμεταλλευόμενος τις χειμωνιάτικες και πρώιμες ανοιξιάτικες βροχές παράγει σημαντική ποσότητα φυτικής μάζας η οποία αφού ενσωματωθεί αυξάνει την οργανική ουσία του εδάφους.
Ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας για την επιτυχία της χλωρής λίπανσης είναι η επιλογή της κατάλληλης ποικιλίας. Η ποικιλία του βίκου που θα χρησιμοποιηθεί γι’ αυτό το σκοπό, θα πρέπει να έχει γρήγορη ανάπτυξη στα πρώτα της στάδια, ώστε μέχρι την ενσωμάτωση της στο έδαφος ν’ αναπτύξει όσο το δυνατόν περισσότερη φυτομάζα.
Επίσης, σημαντικό ρόλο παίζει η εποχή που θα γίνει η ενσωμάτωση. Η κατάλληλη εποχή εξαρτάται από το στάδιο ανάπτυξης του βίκου και από την ημερομηνία σποράς της επόμενης καλλιέργειας. Στόχος είναι η ενσωμάτωση να γίνεται το αργότερο δυνατό για να αποκτήσει ο βίκος το μέγιστο της βιομάζας αλλά να απέχει από τη σπορά της επόμενης καλλιέργειας τόσο, ώστε να υπάρχει ο απαραίτητος χρόνος για την αποσύνθεση των υπολειμμάτων και την προετοιμασία του εδάφους για την επόμενη καλλιέργεια.
ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΟ ΜΠΙΖΕΛΙ (Pisum sativum L.).
Αποδίδει άριστα σε σχετικά δροσερές περιοχές με αυξημένες βροχοπτώσεις. Προτείνεται για καλλιέργεια στη θέση του βίκου σε περιοχές με αυξημένο ψύχος. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συγκαλλιέργεια με σιτηρά. Το κτηνοτροφικό μπιζέλι μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως καρποδοτικό φυτό.
Προωθούμενες ποικιλίες κτηνοτροφικού μπιζελιού
Προτείνονται οι ποικιλίες Οδυσσέας, Όλυμπος και Δωδώνη οι οποίες είναι κατάλληλες κυρίως για παραγωγή σανού, αλλά και καρπού. Η ποικιλία Όλυμπος είναι γενικής προσαρμοστικότητας, ενώ η ποικιλία Δωδώνη προσαρμόζεται καλύτερα σε υγρές και δροσερές περιοχές.
ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΟ ΛΑΘΟΥΡΙ (Lathyrus cicera L.).
Η καλλιέργειά του εντοπίζεται στις ξερές και θερμές περιοχές της Πελοποννήσου, της Κρήτης και σε πολλά νησιά του Ιονίου και Αιγαίου πελάγους, όπου αντικαθιστά την καλλιέργεια του βίκου ή και άλλων κτηνοτροφικών ψυχανθών, επειδή έχει μεγαλύτερη αντοχή στη ζέστη και την ξηρασία. _Δεν αντέχει στην υπερβολική υγρασία και μάλιστα σε υγρές χρονιές υποφέρει από μυκητολογικές ασθένειες. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συγκαλλιέργεια με σιτηρά.
Προωθούμενες ποικιλίες κτηνοτροφικού λαθουριού
Προτείνονται οι ποικιλίες Ρόδος, Άργος, Χίος και Κρήτη. Είναι όλες πρώιμες ποικιλίες. Η ποικιλία Ρόδος είναι κατάλληλη για παραγωγή σανού και καρπού, ενώ οι ποικιλίες Άργος, Χίος και Κρήτη κυρίως για παραγωγή σανού.
2. Κτηνοτροφικά Φυτά για παραγωγή σανού ή ενσιρώματος κατάλληλα για ποτιστικά χωράφια.
ΜΗΔΙΚΗ (Medicago sativa L.).
Η μηδική είναι καλλιέργεια που προσαρμόζεται σε μεγάλη ποικιλία εδαφο-κλιματικών συνθηκών. Ευνοϊκοί παράγοντες για την εκμετάλλευση όλων των παραγωγικών δυνατοτήτων της είναι: ψηλές θερμοκρασίες, επάρκεια νερού, πλούσιο και βαθύ έδαφος. Το ψύχος, η περίσσεια υγρασίας στο έδαφος (κακή στράγγιση) και το χαμηλό pH είναι περιοριστικοί παράγοντες.
Προωθούμενες ποικιλίες μηδικής
Προτείνονται οι ποικιλίες Χλόη, Υλίκη, Υπάτη, Δολίχη και Χαιρώνεια. Οι δυο πρώτες είναι μεσοπρώιμες, μακρόβιες, παραγωγικές με εξαιρετική ικανότητα εγκατάστασης και προσαρμοστικότητα σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας. Οι ποικιλίες Δολίχη και Χαιρώνεια είναι μακρόβιες, με άριστη ικανότητα εγκατάστασης και προτείνονται για τις θερμότερες περιοχές της χώρας όπου αναβλαστάνουν και το χειμώνα.
ΤΡΙΦΥΛΛΙΑ
ΤΡΙΦΥΛΛΙ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ (Trifolium alexandrinum L.)
ΛΕΙΜΩΝΙΟ ΤΡΙΦΥΛΛΙ (Trifolium pretense L.)
ΤΡΙΦΥΛΛΙ ΕΡΠΟΝ (Trifolium repens L.)
ΤΡΙΦΥΛΛΙ ΠΕΡΣΙΑΣ (Trifolium resupinatum L.)
ΤΡΙΦΥΛΛΙ ΥΠΟΓΕΙΟ (Trifolium subterraneum L.)
ΤΡΙΦΥΛΛΙ ΝΟΘΟ (Trifolium hybridum L.)
ΣΟΥΛΑ (Hedysarum coronarium L.)
ΛΩΤΟΣ (Lotus corniculatus L.)
ΑΓΡΙΟΤΡΙΦΥΛΛΟ (Medicago polymorpha L.)
Κατάλληλα για βοσκή, σανό, ενσίρωση, συγκαλλιέργεια με άλλα ψυχανθή και αγρωστώδη, χλωρή λίπανση. Οι ποικιλίες είναι εγγεγραμμένες στον Εθνικό Κατάλογο Ποικιλιών Καλλιεργούμενων Φυτικών Ειδών της Χώρας μας ή/και στον Κοινοτικό Κατάλογο των κρατών μελών της Ε.Ε.
3.Κτηνοτροφικά Φυτά για παραγωγή πρωτεϊνούχων καρπών κατάλληλα για ξηρικά χωράφια
Στην ανωτέρω κατηγορία συγκαταλέγονται είδη των οποίων ο καρπός αποτελεί άριστη πρωτεϊνούχο συμπυκνωμένη τροφή (κτηνοτροφικό ρεβίθι, κουκί, λούπινο). Λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη τα παραπάνω είδη θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν μερικά ή/και ολικά άλλους ακριβότερους πρωτεϊνούχους καρπούς.
ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΟ ΡΕΒΙΘΙ (Cicer arietinum L.).
Το κτηνοτροφικό ρεβίθι έχει πολύ λίγες απαιτήσεις σε έδαφος γι’ αυτό μπορεί να καλλιεργηθεί σε μεγάλη ποικιλία εδαφικών τύπων, από τα ελαφρά αμμώδη μέχρι και τα αργιλώδη. Γενικά, τα μέτρια έως βαριά εδάφη είναι πολύ ευνοϊκά υπό την προϋπόθεση να είναι καλά στραγγιζόμενα, γιατί τα φυτά δεν αντέχουν σε υπερβολική υγρασία για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ο καρπός του ρεβιθιού αποτελεί άριστη συμπυκνωμένη πρωτεϊνούχο ζωοτροφή (περιέχει 20-28% πρωτεΐνη) κατάλληλη για χοίρους, πρόβατα, βοοειδή, πουλερικά και άλογα.
Προωθούμενες ποικιλίες κτηνοτροφικού ρεβιθιού
Προτείνονται οι ποικιλίες Άνδρος, Σέριφος και Αμοργός οι οποίες είναι ιδιαίτερα αποδοτικές και ανθεκτικές στην ασκοχύτωση. Λόγω αντοχής στις χαμηλές θερμοκρασίες προτείνονται και για φθινοπωρινή σπορά. Οι ανωτέρω ποικιλίες χαρακτηρίζονται από σταθερή παραγωγή και άριστη προσαρμοστικότητα.
ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΟ ΚΟΥΚΙ (Vicia faba L.).
Είναι φυτό που αναπτύσσεται υπό ξηρικές συνθήκες στη χώρα μας και μπορεί να καλλιεργηθεί ακόμα και σε πολύ φτωχά ξηρικά εδάφη. _εν πλαγιάζει, όπως άλλα ψυχανθή και γι΄ αυτό προσφέρεται για πλήρη μηχανοποίηση όλων των φάσεων της καλλιέργειάς του. Ο καρπός του κουκιού αποτελεί άριστη συμπυκνωμένη πρωτεϊνούχο ζωοτροφή, με υψηλή περιεκτικότητα σε λευκώματα (25-34%) κατάλληλη για χοίρους, πρόβατα, βοοειδή, πουλερικά και άλογα.
Προωθούμενες ποικιλίες κουκιού
Προτείνονται οι ποικιλίες Σόλων, Πολυκάρπη και Τανάγρα. Είναι πρώιμες ποικιλίες, χειμερινού τύπου, με σχετικά γρήγορη πρώτη ανάπτυξη και υψηλή παραγωγικότητα. Παρουσιάζουν καλή αντοχή στο ψύχος και ανεκτικότητα στη σκληρωτίνια. Προσαρμόζονται σε όλες τις περιοχές που καλλιεργούνται κουκιά στη χώρα μας.
ΛΟΥΠΙΝΟ ΛΕΥΚΟ (Lupinus albus L.).
Τα λευκά λούπινα έχουν μεγάλη διατροφική αξία σαν κτηνοτροφικά φυτά γιατί περιέχουν στα σπέρματά τους πρωτεΐνη σε πολύ υψηλό ποσοστό (28-44%), λιπαρές ουσίες σε μεγάλα ποσοστά (5-14%) και έχουν το μικρότερο ποσοστό αντιδιαθρεπτικών παραγόντων σε σχέση με τα άλλα είδη λούπινων. Μπορούν να αξιοποιήσουν ξηρά, φτωχά και όξινα εδάφη καλύτερα από τα άλλα ψυχανθή. Αν και τα λούπινα χαρακτηρίζονται ως ασβεστόφοβα φυτά, τα λευκά λούπινα είναι ανθεκτικά στο ασβέστιο του εδάφους σε ποσοστό 5-10%.
Δεν υπάρχουν ποικιλίες που να έχουν δημιουργηθεί στο οικολογικό περιβάλλον της Ελλάδας. Σήμερα καλλιεργούνται μόνο ποικιλίες εισαγωγής ή τοπικοί αβελτίωτοι πληθυσμοί.
ΡΟΒΙ (Vicia ervilia L.)
Προωθείται η καλλιέργεια του ροβιού ή ρόβης. Δεν υπάρχουν ποικιλίες που να έχουν δημιουργηθεί στο οικολογικό περιβάλλον της Ελλάδας. Σήμερα καλλιεργούνται κυρίως τοπικοί αβελτίωτοι πληθυσμοί ή τοπικές ποικιλίες.
4. Μελισσοκομικά και Καλλωπιστικά Ψυχανθή.
Η οικογένεια των ψυχανθών παρουσιάζει έντονο μελισσοκομικό ενδιαφέρον. Η δενδρώδης μηδική (Medicago arborea L.) είναι πολυετής νομευτικός, μελισσοκομικός και καλλωπιστικός θάμνος με κίτρινα άνθη. Έχει γρήγορη ανοιξιάτικη και παρατεταμένη φθινοπωρινή αναβλάστηση. Είναι ευαίσθητη στο ψύχος, καλλιεργείται σε πολύ περιορισμένη έκταση στις θερμότερες ξερές και άγονες περιοχές της χώρας μας. Το Ινστιτούτο Κτηνοτροφικών Φυτών & Βοσκών Λάρισας έχει δημιουργήσει την ποικιλία δενδρώδους μηδικής «ΝΑΞΟΣ» η οποία είναι γραμμένη στον ΕΚ. Ιδιαίτερο μελισσοκομικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν η μηδική (Medicago sativa L.) όταν προορίζεται για σποροπαραγωγή καθώς και ο μελίλωτος (Melilotus officinalis) και η Ονοβρυχίδα (Onobrychis viciifolia).